Αϋπνίες; Κάντε ό,τι και ο Τσιτσιπάς με τη μελατονίνη

Ο Στέφανος Τσιτσιπάς απέδωσε την κακή απόδοση που είχε στον προημιτελικό του Ρολάν Γκαρός 2023 στην υπνηλία που αισθάνονταν. Κι αυτό επειδή όπως είπε είχε πάρει ελάχιστες ώρες πριν από το πρώτο σέρβις του αγώνα τένις συμπλήρωμα μελατονίνης ώστε να κάνει τη μεσημεριανή του σιέστα πριν από τον μεγάλο απογευματινό αγώνα. Ουσιαστικά δηλαδή ο κορυφαίος Έλληνας τενίστας και εκ των κορυφαίων του κόσμου, δίχως να το κάνει επίτηδες, επιβεβαίωσε πόσο δραστική και αποτελεσματική είναι η μελατονίνη για όλους όσοι αντιμετωπίζουν διαταραχές ύπνου.

Να... συστηθούμε ξανά με τη μελατονίνη; Πρόκειται για ορμόνη που λέει στο σώμα ότι ήρθε η ώρα να κοιμηθεί. Παράγεται από μια περιοχή του εγκεφάλου που λέγεται επίφυση. Η μελατονίνη καταναλώνεται ευρέως ως συμπλήρωμα διατροφής, ένα χάπι που μπορεί να προμηθευτεί με ευκολία κανείς στο φαρμακείο της γειτονιάς. Τα συμπληρώματα μελατονίνης ευνοούν τον ύπνο και βοηθούν ανθρώπους με διαταραχές ύπνου. Ωστόσο πρέπει να τονιστεί ότι συστήνονται για χρήση σε συγκεκριμένες χρονικές περιόδους και όχι να λαμβάνονται καθημερινά εφ όρους ζωής. 

ΟΦΕΛΗ ΤΗΣ ΜΕΛΑΤΟΝΙΝΗΣ

Τα συμπληρώματα μελατονίνης χρησιμοποιούνται ως ένας φυσικός τρόπος να βοηθηθεί ο ύπνος. Τα χρησιμοποιούν άνθρωποι με διαταραχές ύπνου ή που υποφέρουν από τζετ λαγκ μετά από ένα μεγάλο υπερατλαντικό αεροπορικό ταξίδι. Επίσης συστήνονται σε ανθρώπους οι οποίοι παρότι κοιμούνται εύκολα δεν καταφέρνουν να διατηρήσουν τον ύπνο για ώρες και «πετάγονται» διαρκώς με συνέπεια να μην «χορταίνουν» και να μην ξεκουράζονται.

Επίσης η μελατονίνη ενδέχεται να έχει ρόλο στη διαχείριση άλλων διαταραχών όπως καρδιακές διαταραχές, γαστρεντερικά προβλήματα ή πνευματικές / νευροεκφυλιστικές διαταραχές (π.χ. Αλτσχάιμερ). Ακόμα και τη θεραπεία καρκίνου έχει «συνοδεύσει» η μελατονίνη. Ωστόσο η έρευνα ακόμα συνεχίζεται για τις παραπάνω ιατρικές καταστάσεις και δεν μπορεί να ειπωθεί με απόλυτη σιγουριά ότι βοηθάει (εκτός του ύπνου) και στις συγκεκριμένες ασθένειες που αναφέρθηκαν. 

Βοηθάει στην αϋπνία

Όταν η μελατονίνη λαμβάνεται ως συμπλήρωμα είναι πολύ πιθανό να βοηθήσει να συγχρονιστεί ο κύκλος του ύπνου (κιρκάδιους ρυθμούς) σε ανθρώπους με πρόβλημα αϋπνίας. Η αϋπνία είναι μια πολύ συχνή διαταραχή του ύπνου κατά την οποία οι άνθρωποι που την έχουν δυσκολεύονται να αποκοιμηθούν και παραμένουν ξύπνιοι. Η μελατονίνη προάγει / βοηθάει τον ύπνο και παράλληλα βάζει σε... σίγαση τα σήματα ξυπνήματος του εγκεφάλου. Συνεπώς βοηθάει να αποτραπεί το ξύπνημα κατά τη διάρκεια της νύχτας που αποτελεί πολύ σύνηθες σύμπτωμα.

Σε έρευνες μετά το 2013 φάνηκε ότι όσοι υπέφεραν από αϋπνία και πήραν μελατονίνη κοιμήθηκαν επτά λεπτά νωρίτερα και ξύπνησαν οκτώ λεπτά αργότερα απ' όσους πήραν ένα ψεύτικο φάρμακο. 

Ανακουφίζει το τζετ λαγκ

Το τζετ λαγκ αποτελεί μια πρόωρη διαταραχή του ύπνου που συμβαίνει σε κάποιον άνθρωπο που κάνει μεγάλο υπερατλαντικό αεροπορικό ταξίδι και αλλάζει εντελώς ζώνη ώρας. Αυτή η γρήγορη εναλλαγή ζωνών ώρας έχει ως αποτέλεσμα να διαταράσσεται ο κύκλος του ύπνου του με συνέπεια ο άνθρωπος να νυστάζει τη μέρα και να μένει ξάγρυπνος τη νύχτα. 

Με τη χρήση μελατονίνης λοιπόν μπορεί να μπει ξανά σε κανονικό ρυθμό ο κύκλος ύπνου μετά από ένα μεγάλο ταξίδι. Μια συστηματική έρευνα επιβεβαίωσε ότι η μελατονίνη είναι αποτελεσματική στη μείωση των συμπτωμάτων του τζετ λαγκ αλλά και της ποιότητας ύπνου. Η έρευνα έγινε με το να χορηγηθεί σε ένα γκρουπ ατόμων μελατονίνη και στο άλλο εικονικό φάρμακο για τα οποία ωστόσο δεν γνώριζαν οι συμμετέχοντες. 

Ρυθμίζει τις καθυστερημένες φάσεις «κοιμήσου - ξύπνα» του ύπνου 

Οι άνθρωποι που υποφέρουν από τη διαταραχή των καθυστερημένων φάσεων «κοιμήσου - ξύπνα» στον ύπνο τους (DSWPD) έχουν πρόβλημα να κοιμηθούν αλλά και να ξυπνήσουν στις ώρες που οι περισσότεροι άνθρωποι το κάνουν. Τυπικά έχουν την τάση να ξυπνάνε μεταξύ 10:00 και 13:00 και νυστάζουν μεταξύ 02:00 και 06:00. Τα συμπληρώματα μελατονίνης βοηθούν βοηθούν τους ανθρώπους με τη συγκεκριμένη διαταραχή. 

Σε μελέτη του 2018 επιβεβαιώθηκε ότι όσοι λάμβαναν συμπλήρωμα μελατονίνης μία ώρα πριν από τον επιθυμητό χρόνο ύπνου είδαν βελτίωση. Υπήρξε βελτίωση και συνολικά με τον τρόπο ζωής και τη λειτουργικότητα στην καθημερινότητα αλλά και με το πόσο πιο εύκολα κατάφερναν να αποκοιμηθούν. Μάλιστα υπήρξε και ανάλογη έρευνα σε παιδιά το 2020 που αντιμετώπιζε το ίδιο πρόβλημα σχετικά με τον ύπνο και επίσης υπήρξε αξιοσημείωτη βελτίωση. 

ΠΩΣ ΝΑ ΠΑΡΕΤΕ / ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΕΤΕ ΜΕΛΑΤΟΝΙΝΗ

Τα συμπληρώματα μελατονίνης υπάρχουν σε διάφορες μορφές, μεταξύ των οποίων είναι και η υγρή ενώ φυσικά υπάρχουν κάψουλες, ταμπλέτες ακόμα και τσίχλες. Επειδή η μελατονίνη κάνει σινιάλο στο σώμα ότι είναι ώρα για ύπνο, είναι καλύτερο να τη λαμβάνει κανείς το βράδυ. Οι μελέτες έχουν δείξει ότι είναι ιδανικό να λαμβάνεται το συμπλήρωμα μελατονίνης περίπου δύο ώρες πριν από την ώρα του ύπνου. 

Δοσολογία

Δεν υπάρχει καθιερωμένη δοσολογία για τη μελατονίνη και η δόση που χρησιμοποιείται στα τεστ ποικίλλει από 0.1 έως 10 mg. Επιπρόσθετα, δεν υπάρχει εγγύηση ότι το συμπλήρωμα μελατονίνης που παίρνει κανείς έχει ακριβώς την ποσότητα που αναγράφεται στη συσκευασία. Κι αυτό επειδή σε έρευνα του 2023 που δημοσιεύτηκε στο Journal of the American Medical Association διαπιστώθηκε ότι τσίχλες μελατονίνης είχαν 10% περισσότερη ποσότητα απ' αυτή που αναγράφονταν. 

Γενικότερα συστήνονται μικρότερες ποσότητες (0.5 έως 5mg.) για αϋπνία και τζετ λαγκ ωστόσο είναι απαραίτητο να μιλήσετε με τον γιατρό ή τον φαρμακοποιό σας προκειμένου να κάνετε τη σωστή επιλογή σε δοσολογία. 

Είναι ασφαλής η μελατονίνη;

Η χρήση για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα που παρατηρείται πρόβλημα αϋπνίας / τζετ λαγκ έχει διαπιστωθεί ότι είναι απολύτως ασφαλής για την πλειοψηφία των ανθρώπων. Ωστόσο δεν υπάρχει αρκετή έρευνα ως τώρα για το αν υπάρχουν παρενέργειες αναφορικά με τη μακροχρόνια συνεχόμενη χρήση της και ειδικά σε δόσεις μεγαλύτερες απ' αυτές που παράγει φυσικά το σώμα. Επίσης ένα συμπλήρωμα μελατονίνης ίσως περιέχει και κάποιο συστατικό που ενδέχεται να μην αναγράφεται στην ετικέτα, π.χ. κάποια σκευάσματα περιέχουν την ορμόνη, σεροτονίνη. 

Γι' αυτό μερικές ομάδες ανθρώπων και κυρίως παιδιά ή άννθρωποι μεγαλύτερης ηλικίας, ίσως χρειαστεί να πάρουν έξτρα φροντίδα εφόσον πρόκειται να κάνουν χρήση μελατονίνης. Περισσότερες οικογένειες έχουν στραφεί στη λύση της μελατονίνης τα τελευταία χρόνια ως βοήθημα για τον ύπνο. Είναι σαφές ότι αν ένας γονιός σκέφτεται να χορηγήσει συμπλήρωμα μελατονίνης στο παιδί του πρέπει πρώτα να μιλήσει με τον παιδίατρο για να τον συμβουλευτεί. 

Η μελατονίνη είναι πιθανό να μείνει ενεργή σε μεγαλύτερης ηλικίας ανθρώπους για περισσότερο χρονικό διάστημα απ 'αυτό που ισχύει για τους πιο νέους. Κι αυτό μπορεί να προκαλέσει υπνηλία κατά τη διάρκεια και της μέρας. Επίσης είναι ακόμα ασαφές αν τα συμπληρώματα μελατονίνης είναι ασφαλή για εγκύους και γυναίκες που θηλάζουν. 

Μπορώ να πάρω υπερβολική μελατονίνη;

Είναι πιθανό να πάρετε υπερβολική μελατονίνη, μέσω συμπληρώματος καθώς αυτό δεν θεωρείται ότι είναι κάτι δηλητηριώδες. Στην πραγματικότητα στις πιθανές παρενέργειες από υπερβολική δόση τυπικά περιλαμβάνεται η υπνηλία, ο πονοκέφαλος, η ναυτία και η ανησυχία. Σε μελέτη του Εθνικού Κέντρου Δηλητηριάσεων στις ΗΠΑ ένα δίχρονο αγόρι πήρε 138mg. μελατονίνης και το μόνο που του συνέβη ήταν να κοιμηθεί για δύο ώρες. Βεβαίως υπάρχουν και άνθρωποι που έχουν νοσηλευτεί μετά από υπερβολική χρήση μελατονίνης.

Extra info: Είναι περισσότερο επιβεβλημένο να μιλήσετε με τον γιατρό σας πριν πάρετε μελατονίνη εφόσον παίρνετε κάποιου είδους φάρμακο ώστε να εξεταστούν πιθανές παρενέργειες. Συνήθως δεν συστήνεται μελατονίνη σε ανθρώπους που παίρνουν φάρμακα για την αραίωση του αίματος, αντιβιοτικά, βενζοδιαζεπίνη (αντικαταθλιπτικά), φλουβοξαμίνη ή καρβαμαζεπίνη (επιληπτικά).

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Το περιεχόμενο του παρόντος διαδικτυακού ιστοτόπου δεν αποτελεί και δεν μπορεί να εκληφθεί ως ιατρική συμβουλή, διάγνωση, θεραπεία ή υπόδειξη. Όλες οι πληροφορίες παρέχονται στους αναγνώστες από επαγγελματίες υγείας, αποκλειστικά και μόνο για ενημερωτικούς σκοπούς. Δεν υπάρχει καμία πρόθεση το περιεχόμενο αυτό να υποκαταστήσει την εξατομικευμένη ιατρική συμβουλή, διάγνωση, πρόγνωση ή θεραπεία.

Χώρος ζωής, σημείο φροντίδας #carespot