Βήχας: Γιατί δε λέει να φύγει και πότε να ανησυχήσετε

Έχετε εδώ και καιρό έναν βήχα που δεν λέει να φύγει; Είναι λογικό να ανησυχείτε. Να ανησυχείτε και ταυτόχρονα να απορείτε γιατί συμβαίνει αυτό. Στο συγκεκριμένο blog θα μιλήσουμε για το φαινόμενο που γίνεται όλο και πιο σύνηθες σε περισσότερους ανθρώπους. Υπάρχουν αρκετοί λόγοι που προκαλούν έναν βήχα που επιμένει. Π.χ. οι απλοί και προφανείς όπως μια αλλεργία ή μια λοίμωξη που εξελίσσεται με αργό ρυθμό. Όμως ένας βήχας που επιμένει μπορεί να έχει μια πολύ σοβαρή αιτία. Γι' αυτό είναι σημαντικό ένας άνθρωπος που υποφέρει από βήχα που δεν λέει να φύγει, δηλαδή εξελίσσεται σε χρόνιο, να ψάξει να βρει την αιτία του. Έτσι αφενός θα τον σταματήσει από το να χειροτερέψει και εν τέλει θα τον αντιμετωπίσει. 

Αν λοιπόν έχετε έναν βήχα που κρατάει 8 ή παραπάνω εβδομάδες τότε αυτός αποκαλείται χρόνιος. Αυτό σημαίνει ότι πιθανότατα δεν προκαλείται από μια απλή λοίμωξη του αναπνευστικού ή ένα κρυολόγημα και το να το αγνοήσετε δεν θα βοηθήσει να φύγει. Εξάλλου, πέρα από την δεδομένη ενόχληση που προκαλεί ο χρόνιος βήχας, μιλάμε για μια ιατρική κατάσταση που χρειάζεται προσοχή και αντιμετώπιση. Η επίσκεψη σε έναν γιατρό συστήνεται ώστε εκείνος να διερευνήσει τι προκαλεί αυτόν τον βήχα που δεν λέει να φύγει. 

Αιτίες και θεραπείες του χρόνιου βήχα

Οι αιτίες ενός χρόνιου βήχα μπορούν να έχουν μεγάλο εύρος / ποικιλία και να αντιμετωπίζονται δύσκολα από εκείνες ενός απλού. Η θεραπεία εξαρτάται προφανώς από την αιτία που προκαλεί τον βήχα. Πιθανές αιτίες περιλαμβάνουν τα εξής: 

Σύνδρομο postnasal drip 

Αποκαλείται και σύνδρομο βήχα του άνω αναπνευστικού και αποτελεί πολύ συνηθισμένη αιτία για έναν βήχα που διαρκεί πολύ και δεν λέει να φύγει. Αλλεργίες, ιοί, σκόνη, χημικά ή κάποια λοίμωξη μπορούν να προκαλέσουν ερεθισμό στις ρινικές μεμβράνες και να δημιουργήσουν μύξες που τρέχουν από τη μύτη και άλλα υγρά στο λαιμό. Τα παραπάνω οδηγούν σε βήχα και ειδικά όταν ξαπλώνει ο ασθενής, όπως π.χ. τη νύχτα που πέφτει για ύπνο.

Ο βήχας που σχετίζεται με το σύνδρομο postnasal drip μπορεί να βελτιωθεί με τη χρήση κάποιου προϊόντος. Π.χ. με αποσυμφορητικό, ρινικό ή στοματικό αντιισταμινικό, ρινικό γλυκοκορτικοειδές ή ρινικό σπρέι. Η καλύτερη θεραπεία (ή συνδυασμός θεραπειών) εξαρτάται από τα συμπτώματα και το ιατρικό ιστορικό.

Άσθμα

Όταν ένας άνθρωπος έχει άσθμα οι μύες γύρω από τους αεραγωγούς σφίγγουν ενώ παρατηρείται και πρήξιμο με συνέπεια τα κύτταρα στους αεραγωγούς να παράγουν φλέγμα. Ένας βήχας από άσθμα αποτελεί την άμυνα του οργανισμού, δηλαδή την προσπάθεια να πάρει αέρα σ' αυτές τις περιοχές. Το άσθμα μπορεί να παρουσιάσει έξαρση από τις καιρικές συνθήκες, τις αλλεργίες, τις μολύνσεις, τον καπνό του τσιγάρου, κάποια φάρμακα ακόμα και την άσκηση ή τα έντονα συναισθήματα. 

Αν κάτι απ' αυτά προκαλεί βήχα, τότε ο γιατρός πιθανότατα θα σας δώσει μία από τις στάνταρ θεραπείες για άσθμα. Σ' αυτές περιλαμβάνονται εισπνεόμενα γλυκοκορτικοειδή ώστε να μειωθεί η φλεγμονή στους αεραγωγούς. Αν παρατηρείται και σφύριγμα ή δυσκολία στην αναπνοή του ασθενούς, δεν αποκλείεται ο γιατρός να συνταγογραφήσει εισπνεόμενο βρογχοδιασταλτικό για να ανοίξουν οι αεραγωγοί. 

Λοιμώξεις

Ακόμα κι αν ένας ασθενής φαίνεται να έχει αναρρώσει πλήρως από κρυολόγημα, γρίπη ή covid-19, ή ακόμα και πνευμονία, ο βήχας είναι πιθανό να επιμένει. Ο κοκκύτης αποτελεί μια λοίμωξη του αναπνευστικού και μπορεί να περνάει κάτω από τα... ραντάρ εξαιτίας ενός άλλου χρόνιου βήχα. Ενώ συνήθως καλύπτεται από τους εμβολιασμούς ανοσοποίησης στη παιδική ηλικία οι ειδικοί επιμένουν ότι καλό θα είναι και οι ενήλικες να κάνουν μια έξτρα ενισχυτική δόση κατά της ασθένειας. Ο προσωπικός γιατρός μπορεί να μετρήσει τα επίπεδα ανοσίας με ένα απλό τεστ αίματος. 

Αρκετές λοιμώξεις απλά χρειάζεται να κάνουν τη διαδρομή / κύκλο τους. Απαιτείται χρόνος για τα πνευμόνια να γιατρευτούν και να δημιουργήσουν νέους υποδοχείς βήχα (που είναι υπεύθυνοι για τα αντανακλαστικά βήχα). Όμως σε μερικές περιπτώσεις ο γιατρός μπορεί να συνταγογραφήσει μια αντιβίωση. 

Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση

Με γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (GERD) μια αδύναμη ομάδα μυών γύρω και στο χαμηλότερο μέρος του οισοφάγου αφήνει / επιτρέπει στα οξέα του στομάχου να μετακινηθούν προς τον οισοφάγο αντί να μείνουν στο στομάχι. Οι όξινες αναθυμιάσεις που ανεβαίνουν από το στομάχι μπορούν να ερεθίσουν τους πνεύμονες ενεργοποιώντας έναν χρόνιο βήχα. Οι καούρες και ο πόνος στο στήθος αποτελούν πολύ συνήθη συμπτώματα γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης αν και δεν αποκλείεται σ' έναν ασθενή να μην υπάρχουν καθόλου συμπτώματα πλην του βήχα. 

Είναι πιθανό να χρειαστεί να κάνετε αλλαγές στον τρόπο ζωής για να ανακουφιστείτε. Αυτές περιλαμβάνουν την αποφυγή ουσιών που αυξάνουν την παλινδρόμηση, όπως τροφές με πολλά λιπαρά, σοκολάτα, αναψυκτικά, κόκκινο κρασί, όξινους χυμούς και υπερβολικό αλκοόλ. Ο γιατρός είναι πιθανό να ζητήσει από τον ασθενή να χάσει βάρος ή να σταματήσει το κάπνισμα. Επίσης είναι πιθανό να συνταγογραφήσει ένα φάρμακο που θα μειώσει τον ρυθμό παραγωγής οξέων στο στομάχι. Μπορεί να χρειαστούν αρκετές εβδομάδες θεραπείας πριν φανούν τα αποτελέσματα. Αν ο βήχας δεν βελτιώνεται σ' αυτό το διάστημα ίσως χρειαστούν επιπλέον τεστ / εξετάσεις. 

Φάρμακα για υψηλή αρτηριακή πίεση

Οι αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτενσίνης (ACE) που χρησιμοποιούνται συχνά από άτομα με υψηλή αρτηριακή πίεση, ενδέχεται να δημιουργήσει έναν χρόνιο ξηρό βήχα σε ποσοστό 20%. Μια ελαφρά αλλαγή του φαρμάκου μπορεί να φροντίσει γι' αυτή την παρενέργεια. 

Κάπνισμα

Το κάπνισμα βλάπτει τους πνεύμονες (και το υπόλοιπο σώμα). Οι πνεύμονες δημιουργούν φλέγμα στην προσπάθειά τους να ξεφορτωθούν τα χημικά και τα σωματίδια του καπνού που τους ερεθίζουν. Αυτή η κατάσταση είναι που αναφέρεται στην καθομιλουμένη ως «τσιγαρόβηχας» ή βήχας του καπνίσματος. Αυτός ο βήχας μπορεί να είναι κάποιες φορές το σημάδι ενός σαφώς πιο σοβαρού προβλήματος υγείας, όπως η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια. Συστήνεται η διακοπή του καπνίσματος ωστόσο ο ασθενής πρέπει να ξέρει ότι ο βήχας δεν φεύγει αμέσως. Χρόνια καπνίσματος σημαίνει ότι οι πνεύμονες θέλουν χρόνο για να αυτο-γιατρευτούν. 

Χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια

Η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (COPD) αποτελεί ένα γκρουπ ασθενειών. Μεταξύ αυτών είναι και το εμφύσημα, η χρόνια βρογχίτιδα και το χρόνιο αποφρακτικό άσθμα που δυσκολεύουν την προσπάθεια να μπει και να βγει αέρας από τα πνευμόνια. Στις περισσότερες περιπτώσεις το σώμα δημιουργεί υπερβολικά μεγάλη ποσότητα φλέγματος και βήχα στην προσπάθειά του να καθαρίσει. Ένα άλλο σύμπτωμα είναι η δυσκολία στην αναπνοή. Με την πάροδο του χρόνου η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια μπορεί να χειροτερέψει και να γίνει απειλητική για τη ζωή του ασθενούς. Οι περισσότεροι άνθρωποι που υποφέρουν από την ασθένεια είναι ενεργοί καπνιστές ή συνήθιζαν να καπνίζουν στο παρελθόν και το έκοψαν. Ωστόσο είναι πιθανό να έχει κάποιος COPD ακόμα κι αν δεν ήταν ποτέ του καπνιστής. 

Ο γιατρός θα φροντίσει την χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια με εισπνευστήρες και εισπνεόμενα ή από του στόματος στεροειδή τα οποία θα βοηθήσουν στον έλεγχο των συμπτωμάτων και να μικρύνουν τον κίνδυνο μεγαλύτερης ζημιάς. Μπορεί επίσης να χρειαστεί οξυγονοθεραπεία.  

Καρκίνος του πνεύμονα

Αν και δεν πρέπει να βρίσκεται στην κορυφή της λίστας των πιθανών λόγων / αιτιών που οδηγούν σε χρόνιο βήχα, αποτελεί αναμφίβολα κάτι που πρέπει να ελεγχθεί. Το κάπνισμα αποτελεί την πρώτη και με μεγάλη διαφορά αιτία για εμφάνιση καρκίνου του πνεύμονα αν και υπάρχουν άνθρωποι που αντιμετωπίζουν την ασθένεια και δεν κάπνισαν ποτέ. Αν είστε μη καπνιστής και δεν έχετε οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του πνεύμονα, πιθανότατα δεν είναι αυτός ο λόγος για το χρόνιο βήχα σας. Οι πνεύμονες περιλαμβάνουν τρία μέρη: ιστό, αεραγωγούς και κυκλοφορικό. Μόνο οι αεραγωγοί έχουν υποδοχείς βήχα έτσι αν υπάρχει όγκος σε άλλο μέρος των πνευμόνων, είναι πιθανό να μην προκληθεί και βήχας. 

Η θεραπεία αποφασίζεται από το μέγεθος και το σημείο του καρκίνου. Μπορεί να χρειαστεί επέμβαση, χημειοαθεραπεία, ακτινοθεραπεία, στοχευμένη θεραπεία φαρμάκων ή ανοσοθεραπεία. 

Αν ο γιατρός δεν μπορεί να βρει την αιτία του βήχα και αυτός επιμένει είναι πιθανό να χορηγηθεί φάρμακο καταστολής του βήχα. Υπάρχουν δύο ειδών, συνταγογραφούμενα και μη. Συστήνεται να μη λαμβάνει ο ασθενής μη συνταγογραφούμενα φάρμακα για μεγάλα χρονικά διαστήματα δίχως τη σύμφωνη γνώμη του γιατρού. 

Διάγνωση του χρόνιου βήχα

Για να εντοπίσει ο γιατρός την αιτία του χρόνιου βήχα θα ρωτήσει για το ιατρικό ιστορικό του ασθενούς πέρα από την εξέταση που θα κάνει ο ίδιος. Θα θελήσει να μάθει πράγματα όπως τα εξής:

• πότε άρχισε ο βήχας;
• υπάρχει κάτι που φαίνεται να τον πυροδοτεί;
• με το βήχα υπάρχει φλέγμα, μύξα ή αίμα;
• υπήρξε επαφή με κάποιον που είχε παρόμοια συμπτώματα;
• υπήρξε / υπάρχει λοίμωξη του αναπνευστικού;
• καπνίζετε;
• έχετε αλλεργίες;
• αρχίσατε πρόσφατα τη λήψη κάποιου νέου φαρμάκου;

Ο γιατρός θα λάβει ενδείξεις ζωτικής σημασίας όπως η θερμοκρασία σώματος ενώ θα ακροασθεί στήθος / πνεύμονες / καρδιά. Με βάση τα συμπτώματα ενδέχεται να συστήσει μια δοκιμαστική θεραπεία πριν κάνει κι άλλα τεστ. Αν ο βήχας βελτιωθεί τότε δεν θα χρειαστούν άλλα τεστ. 

Όμως, αν ο βήχας επιμείνει ή αν η διάγνωση δεν είναι όσο ξεκάθαρη πρέπει, θα χρειαστούν κι άλλα τεστ. Αυτά μπορούν να περιλαμβάνουν τα εξής:

• λήψη δείγματος από τον λαιμό με ειδικό πανί / μπατονέτα
• λήψη αίματος
• ακτίνες Χ στο στήθος
• τεστ λειτουργίας πνευμόνων
• τεστ για γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση

Πότε να καλέσετε γιατρό

Αν ο βήχας διαρκεί 8 εβδομάδες και περισσότερο τότε είναι αναγκαίο να δείτε έναν γιατρό. Οι βήχες που σχετίζονται με αλλεργίες ή ακόμα και το κοινό κρυολόγημα είναι πιθανό να διαρκέσουν για μήνες, όμως ούτε αυτοί πρέπει να αγνοούνται. 

Καλέστε ακόμα πιο σύντομα τον γιατρό σας αν έχετε δυσκολία στην αναπνοή ή πυρετό. Επίσης καλέστε άμεσα τον γιατρό αν βγαίνει αίμα από το στόμα μετά από βήχα. 

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Το περιεχόμενο του παρόντος διαδικτυακού ιστοτόπου δεν αποτελεί και δεν μπορεί να εκληφθεί ως ιατρική συμβουλή, διάγνωση, θεραπεία ή υπόδειξη. Όλες οι πληροφορίες παρέχονται στους αναγνώστες από επαγγελματίες υγείας, αποκλειστικά και μόνο για ενημερωτικούς σκοπούς. Δεν υπάρχει καμία πρόθεση το περιεχόμενο αυτό να υποκαταστήσει την εξατομικευμένη ιατρική συμβουλή, διάγνωση, πρόγνωση ή θεραπεία.

Χώρος ζωής, σημείο φροντίδας #carespot