Διατροφή και Ανοσία

Τι είναι το ανοσοποιητικό σύστημα και ποιος ο ρόλος του;

Η ανοσία είναι η άμυνα του οργανισμού απέναντι σε οποιοδήποτε παθογόνο μικροοργανισμό. Πρόκειται για ένα σύστημα το οποίο αποτελείται από πολλά διαφορετικά όργανα και ιστούς, γνωστό ως «ανοσοποιητικό σύστημα».  Η ικανότητα του να αναγνωρίζει τους εισβολείς και να ανταποκρίνεται αποτελεί μια υψίστης σημασίας λειτουργία για την επιβίωση.

Ποιοι παράγοντες το επηρεάζουν;

Ο σύγχρονος τρόπος ζωής, η έκθεση του ανθρώπου στην ατμοσφαιρική ρύπανση, ο καπνός, το άγχος, οι χημικοί ρύποι, η συχνή λήψη φαρμάκων, τα αντιβιοτικά, η ηλικία και η παχυσαρκία είναι ορισμένοι από τους παράγοντες που επιδρούν στο ανοσοποιητικό και πολλούς από αυτούς  μπορεί να τροποποιήσει ο άνθρωπος.

Ποια είναι η σημασία της ισορροπημένης διατροφής και ποια τα πιο σημαντικά θρεπτικά συστατικά;              

Η κατάλληλη διατροφή διατηρεί «ενεργοποιημένα» τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος. Κάθε στάδιο της ανοσολογικής απόκρισης εξαρτάται από τη παρουσία των θρεπτικών συστατικών. H μειωμένη κατανάλωση ορισμένων τροφίμων, ο υποσιτισμός, η ανεπάρκεια μεμονωμένων συστατικών, η «κακή»- μη ωφέλιμη διατροφή όπως η συχνή κατανάλωση κόκκινου κρέατος, τροφίμων πλούσια σε κορεσμένα και trans λιπαρά (όπως αρτοσκευάσματα, chips κλπ) ή η προτίμηση προϊόντων με πολλά φυτοφάρμακα οδηγούν σε μειωμένη ανοσολογική απόκριση. Βασικό ρόλο κατέχει ο εντερικός μικροβιόκοσμος καθώς τα θρεπτικά συστατικά επηρεάζουν το πλήθος, τα είδη και τη λειτουργία των μικροοργανισμών του εντέρου οι οποίοι με τη σειρά τους έχουν την ικανότητα να αλλάξουν το  ανοσοποιητικό σύστημα.

Η ισορροπημένη διατροφή περιλαμβάνει τη κατανάλωση ποικιλίας τροφίμων άρα και ποικιλίας θρεπτικών συστατικών που προσλαμβάνονται μέσω της τροφής.  Ορισμένα θρεπτικά συστατικά έχουν πολύ συγκεκριμένους ρόλους στην ανάπτυξη και τη διατήρηση μιας αποτελεσματικής ανοσίας καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του ανθρώπου. Τα μονοακόρεστα και τα ω-3 λιπαρά οξέα, η επαρκής πρόσληψη πρωτεΐνης και από τα μικροθρεπτικά συστατικά ο ψευδάργυρος, το σελήνιο, ο σίδηρος, ο χαλκός, το φολικό οξύ, οι βιταμίνες Α, C, E, Β και D έχουν σημαντικές επιρροές στις ανοσολογικές αποκρίσεις.

Σε ποια τρόφιμα συναντώνται τα ωφέλιμα θρεπτικά συστατικά για την ενίσχυση του ανοσοποιητικού;

• Δημητριακά ολικής άλεσης, βρώμη
• Όλα τα φρέσκα και εποχής λαχανικά και φρούτα
• Γλυκοπατάτα, κολοκύθα
• Ξηροί καρποί (πχ καρύδια, φουντούκια, αμύγδαλα, φυστίκια)
• Σπόρια (πχ ηλιόσποροι, σπόροι chia)
• Ελιές και ελαιόλαδο
• Ψάρια, θαλασσινά
• Κοτόπουλο 
• Αυγό
• Γιαούρτι
• Καρυκεύματα και βότανα (κανέλα, κόλιανδρος, άνηθος, θυμάρι κλπ)
• Αποξηραμένα φρούτα (πχ σταφίδες)

Βασικές προϋποθέσεις είναι η μέτρια κατανάλωση όλων των παραπάνω τροφίμων σε μια επαναλαμβανόμενη εβδομαδιαία συχνότητα και ο έλεγχος του βάρους.

Συμπέρασμα

H βελτίωση της διατροφής αποτελεί μια δραστική αλλαγή που μπορεί να εδραιωθεί στη καθημερινότητα με στόχο τη μακροπρόθεσμη ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος.

Πηγές:

• Gombart et al, “A Review of Micronutrients and the Immune System–Working in Harmony to Reduce the Risk of Infection”, Nutrients. 2019
• Childs et al, “Diet and Immune Function”, Nutrients. 2019
• Vieira et al, “Diet, Microbiota and Autoimmune Diseases”, Lupus. 2014
• Chandra, “Nutrition and the immune system from birth to old age”, Eur J Clin Nutr. 2002