Φερομόνες και σεξ: Ποιός ο ρόλος αυτών των χημικών διαβιβαστών;

Οι φερομόνες είναι χημικά που χρησιμοποιούν οι άνθρωποι αλλά και τα ζώα για να επικοινωνούν. Τα σώματα απελευθερώνουν φερομόνες μέσω του ιδρώτα, των ούρων, του σπέρματος του άνδρα, του γάλακτος από το στήθος των γυναικών αλλά και των υγρών του κόλπου των γυναικών. 

Η θεωρία λέει ότι αυτές οι ουσίες προκαλούν μια αντίδραση στους ανθρώπους γύρω μας. Για παράδειγμα οι φερομόνες είναι πιθανόνα μας βοηθήσουν να βρούμε ταίρι. Μερικές φορές μάλιστα αποκαλούνται και «χημικά του έρωτα» γι' αυτή τους την ιδιότητα. Ενώ λοιπόν υπάρχει απευθείας ισχυρή σύνδεση των φερομονών με το ζευγάρωμα στον κόσμο των ζώων, σ' αυτόν των ανθρώπων εκφράζονται και αντίθετες οπτικές και απόψεις. 

Η αρχική θεωρία για τις φερομόνες προήλθε από μελέτες για έντομα το 1930. Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν τον όρο «εξωορμόνη» για να περιγράψουν τις ορμόνες που τα έντομα απελευθερώνουν έξω από τα σώματά τους. Ως τα τέλη της δεκαετίας του 1950 οι επιστήμονες είχαν επανονομάσει τις ουσίες που απελευθερώνουν τα μέλη του ίδιου είδους και τις αποκαλούσαν πια φερομόνες. 

Οι φερομόνες δεν είναι ίδιες με τις ορμόνες αν και μοιάζουν τα ονόματά τους. Οι ορμόνες είναι χημικοί διαβιβαστές / αγγελιοφόροι όπως τα οιστρογόνα, η κορτιζόλη και η τεστοστερόνη. Δουλεύουν μέσα στα σώματα να ελέγξουν «πράγματα» όπως η ανάπτυξη, η διάθεση και η σεξουαλική λειτουργία. 

Οι φερομόνες εργάζονται εκτός του σώματος. Συμπεριφέρονται ως σήματα στα άλλα μέλη του ίδιου είδους. Τα ζώα απελευθερώνουν φερομόνες για να σημαδέψουν την περιοχή τους, να βρουν λεία, να προσελκύσουν ταίρι ή να αναγνωρίσουν άλλο μέλος του ίδιου είδους. 

Αυτά τα χημικά δεν επηρεάζουν μόνο τη σεξουαλική έλξη αλλά και κάποιες άλλες συμπεριφορές όπως:

• διάθεση
• δεσμός γονέα-παιδιού
• κοινωνικό δέσιμο / συναναστροφή
• σκέψη

Τύποι φερομονών

Οι φερομόνες διακρίνονται σε τέσσερις (4) διαφορετικούς και κύριους τύπους που είναι οι εξής:

1) Απελευθέρωσης που δουλεύουν άμεσα και αποσπούν / προκαλούν μια συγκεκριμένη αντίδραση από το άλλο πρόσωπο / είδος

2) Σινιάλου που δίνουν πληροφορίες για το πρόσωπο / είδος που τις απελευθερώνει. Για παράδειγμα βοηθούν μια μητέρα να ξεχωρίσει το δικό της μωρό από τα άλλα

3) Ρύθμισης που επηρεάζουν την ψυχική / πνευματική διάθεση και τα συναισθήματα

4) Βασικής λειτουργίας αφού επηρεάζουν τις ορμόνες, π.χ. κατά την εγκυμοσύνη ή τον εμμηνορυσιακό κύκλο

Πως δουλεύουν οι φερομόνες;

Τα θηλαστικά εντοπίζουν τις φερομόνες μέσω του συστήματος όσφρησης, βαθιά μέσα στη μύτη. Αυτό είναι το ίδιο σύστημα που μας βοηθάει να μυρίσουμε και να γευτούμε την τροφή. Τα χημικά σημάδια φτάνουν στη μύτη ενός θηλαστικού με τη μορφή αέριου ή υγρού. Τα όργανα μέσα στη μύτη, τα όργανα της ρινικής κοιλότητας και το οσφρητικό επιθήλιο δηλαδή, εντοπίζουν τις φερομόνες. Μέσω των οργάνων αυτών στέλνονται τα μηνύματα στον εγκέφαλο για τις κατάλληλες συμπεριφορές. 

Ανθρώπινες φερομόνες

Δεν είναι ξεκάθαρο πως δουλεύει η διαδικασία στον άνθρωπο. Και ο άνθρωπος έχει όργανα ρινικής κοιλότητας αλλά είναι πιο μικρά και υπάρχουν απόψεις που υποστηρίζουν ότι είναι «φτωχά» για να παράξουν φερομόνες στο επίπεδο τουλάχιστον που συμβαίνει στα ζώα. Πιο πιθανό είναι να παράγονται αυτά τα σινιάλα / σήματα μέσω του οσφρητικού συστήματος. 

Οι ειδικοί δεν συμφωνούν αν οι άνθρωποι παράγουν φερομόνες. Κάποιοι επιστήμονες λένε ότι δεν παράγει ο άνθρωπος φερομόνες. Άλλοι λένε ότι οι φερομόνες πραγματικά υπάρχουν και στους ανθρώπους αλλά δεν έχουν αναγνωριστεί / εντοπιστεί. 

Εμμηνορυσιακός κύκλος

Υπάρχουν αρκετές θεωρίες σχετικά με τις φερομόνες και τον γυναικείο εμμηνορυσιακό κύκλο. Οι γυναίκες που ζουν μαζί στο κολλέγιο ή έχουν αδερφές είναι πιθανό να έχουν προσέξει ότι οι περίοδοί τους έχουν συγχρονιστεί. 

Η ιδέα τέθηκε υπόψιν μετά από μια έρευνα του 1971 στην οποία ο ισχυρισμός ήταν ότι οι φερομόνες αλλάζουν τον κύκλο των γυναικών που ζουν μαζί. Το φαινόμενο έγινε γνωστό ως «McClintock effect» από τον σπουδαστή που έκανε τη μελέτη. 

Από τότε έχουν υπάρξει κι άλλες μελέτες που πήγαν κόντρα σ' αυτή και σύμφωνα με την οποία ο κύκλος των γυναικών που ζουν μαζί ταιριάζει. Οι συντάκτες των νέων ερευνών υποστήριξαν ότι ήταν απλά τυχαίο ότι στις μελέτες του 1971 συγχρονίστηκαν κάποιες γυναικείες περίοδοι ατόμων που έμεναν μαζί. 

Γονιμότητα και κατάθλιψη

Αν και υπάρχουν ακόμα πολλά που η ανθρωπότητα δεν γνωρίζει για τις φερομόνες, έρευνες ήδη αναζητούν τον τρόπο που μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως «όπλο» / θεραπεία για προβλήματα υπογονιμότητας σε ζευγάρια και προσπαθούν να κάνουν παιδί. Για παράδειγμα μια μελέτη βρήκε ότι η έκθεση σε ανδρικές φερομόνες ωρίμασε τα γυναικεία ωάρια. Ευρήματα σαν αυτά και στα ζώα θεωρείται πως μπορούν να είναι το μονοπάτι για νέες θεραπείες σε ανθρώπους που αντιμετωπίζουν πρόβλημα υπογονιμότητας.

Τα ζευγάρια που έχουν σεξουαλικά προβλήματα μπορεί μια μέρα να χρησιμοποιήσουν φερομόνες για να επαναφέρουν τον πόθο μεταξύ τους. Υπάρχουν στοιχεία που δείχνουν ότι ουσίες στον ιδρώτα ενός άνδρα βελτιώνουν τη γυναικεία διάθεση και τη συγκέντρωση. Και οι γυναίκες που είναι πιο συγκεντρωμένες και ευτυχισμένες έχουν καλύτερη σεξουαλική ανταπόκριση και ικανοποίηση. Είναι επίσης πιθανό οι φερομόνες να χρησιμοποιηθούν ως τονωτικό ψυχικής διάθεσης ώστε να ανακουφιστεί και να καταπολεμήσει ένας άνθρωπος την κατάθλιψη. 

Διακριτική αλλά δυνατή επιρροή

Αν αναζητά κάποιος/α τον/ην παρτενέρ των ονείρων, τότε η οσμή των φερομονών στο σώμα είναι πιθανό να παίξει κομβικό ρόλο στο να προσελκύσει ένα ταίρι. Οι φερομόνες πιθανότατα θα κάνουν το άτομο πιο ελκυστικό σε πιθανό παρτενέρ και παράλληλα θα ισχύσει το ακριβώς αντίθετο. Και το άλλο πρόσωπο θα γίνει το ίδιο ελκυστικό με τις φερομόνες που θα παράγει. 

Το πως αντιλαμβάνεται / προσλαμβάνει ένα πρόσωπο την οσμή του σώματος ενός άλλου προσώπου, δηλαδή αν τη βρίσκει σέξι και ευχάριστη ή όχι, αποτελεί μια ιδιαίτερα εκλεκτική διαδικασία. Συνήθως η μυρωδιά μας είναι εξαιρετική σε ένα πρόσωπο του οποίου η γενετικά βασισμένη ανοσία σε ασθένειες διαφέρει από τη δική μας. Τα αντίθετα έλκονται λένε, έτσι δεν είναι; Αυτό μακροπρόθεσμα μπορεί να είναι ένα όφελος που σημαίνει γέννηση πιο δυνατών και υγιών παιδιών. 

Αρώματα φερομόνης

Κάθε άλλο παρά έκπληξη συνιστά λοιπόν ότι μερικές εταιρείες εκμεταλλεύονται εμπορικά τον ρόλο που παίζει η οσμή / μυρωδιά στην έλξη. Χρησιμοποιούν τις φερομόνες για να πουλήσουν προϊόντα / αρώματα που βοηθούν τους ανθρώπους να προσελκύσουν ένα άλλο άτομο και να έρθουν σε ερωτική επαφή μαζί του. Τα αρώματα που έχουν ως βάση φερομόνες ισχυρίζονται ότι μπορούν να δώσουν μεγάλη ώθηση στην έλξη που ασκεί ένας άνθρωπος προς έναν άλλο. 

Η ιδεά μοιάζει προφανώς δελεαστική αλλά δεν έχει υπάρξει και 100% επιστημονική έρευνα πως λειτουργεί ακριβώς έτσι, με απόλυτη αποτελεσματικότητα. Παράλληλα υπάρχουν και κολάρα, σπρέι και άλλα προϊόντα που έχουν δημιουργηθεί για τα κατοικίδια ζώα προκειμένου να τα ηρεμούν όταν είναι νευρικά. Για τα συγκεκριμένα προϊόντα έχει υπάρξει αρκετή έρευνα που το επιβεβαιώνει. Κολάρα με φερομόνη κατάφεραν να ηρεμήσουν νευρικά σκυλιά τα οποία είχαν αρχίσει να τρομάζουν από τις αστραπές μιας καταιγίδας. Επίσης σκύλοι που βρέθηκαν σε κτηνιατρείο και «εκτέθηκαν» σε φερομόνες είχαν λιγότερο έντονη την ανησυχία / στρες του αποχωρισμού από τα αφεντικά τους. 

Συμπέρασμα

Οι φερομόνες βοηθούν τα ζώα σε διάφορες δραστηριότητες, όπως να βρουν ταίρι ή κάτι να φάνε. Αναφορικά με τους ανθρώπους, υπάρχει αρκετή ακόμα διχογνωμία για τον ακριβή τους ρόλο και αν είναι τόσο αποτελεσματικές όσο στα ζώα. Ενδείξεις υπάρχουν από μεμονωμένες μελέτες / έρευνες που έχουν γίνει αλλά όχι στο εύρος που απαιτείται για να θεωρηθεί κάτι δεδομένο. 

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Το περιεχόμενο του παρόντος διαδικτυακού ιστοτόπου δεν αποτελεί και δεν μπορεί να εκληφθεί ως ιατρική συμβουλή, διάγνωση, θεραπεία ή υπόδειξη. Όλες οι πληροφορίες παρέχονται στους αναγνώστες από επαγγελματίες υγείας, αποκλειστικά και μόνο για ενημερωτικούς σκοπούς. Δεν υπάρχει καμία πρόθεση το περιεχόμενο αυτό να υποκαταστήσει την εξατομικευμένη ιατρική συμβουλή, διάγνωση, πρόγνωση ή θεραπεία.

Χώρος ζωής, σημείο φροντίδας #carespot