Φλεγμονή του Εντέρου: Συμπτώματα, αιτίες, πρόληψη και θεραπεία

Έχετε δει τα αρχικά ΙΦΝΕ ή IBDs; Στην πρώτη, ελληνική εκδοχή, μιλάμε για τα Ιδιοπαθή Φλεγμονώδη Νοσήματα του Εντέρου ενώ στη δεύτερη, την αγγλική/αμερικανική έχουμε το: Inflammatory Bowel Diseases. Τι είναι; Πρόκειται για ένα γκρουπ διαταραχών που προκαλούν χρόνιες φλεγμονές (πόνο και πρήξιμο) στα έντερα. Σ' αυτό το γκρουπ νοσημάτων περιλαμβάνεται η Νόσος του Κρον (Crohn) και την ελκώδη κολίτιδα. Και τα δύο επηρεάζουν το πεπτικό σύστημα. Θεραπείες υπάρχουν και βοηθούν στην αντιμετώπιση αυτής της χρόνιας κατάστασης. 

Πόσο συνηθισμένη είναι η ΙΦΝΕ / IBD;

Τα Ιδιοπαθή Φλεγμονώδη Νοσήματα του Εντέρου αποτελούν μια πολύ διαδεδομένη κατάσταση. Στην Αμερική για παράδειγμα περίπου 3 εκατομμύρια πολίτες έχουν φλεγμονώδη νοσήματα του εντέρου. Η κατάσταση επηρεάζει ανθρώπους όλων των ηλικιών και φυσικά και των δύο φύλων, άνδρες και γυναίκες. Πάντως υπάρχει μια... προτίμηση της ΙΦΝΕ / IBD σε ανθρώπους μικρότερης ηλικίας, μεταξύ 15 και 30 ετών. 

Τύποι της ΙΦΝΕ / IBD

Νόσος του Κρον (Crohn): Προκαλεί πόνο και πρήξιμο στο πεπτικό σύστημα. Μπορεί να επηρεάσει οποιοδήποτε μέρος του στόματος ή του πρωκτού. Πιο συχνά επηρεάζει το λεπτό έντερο και το άνω μέρος του παχέος εντέρου. 

Ελκώδης κολίτιδα: Προκαλεί πρήξιμο και πληγές στο παχύ έντερο και τον όρθο. 

Μικροσκοπική κολίτιδα: Προκαλεί φλεγμονή στο έντερο που εντοπίζεται μόνο με τη χρήση μικροσκοπίου. 

Ποιά η διαφορά μεταξύ φλεγμονώδους νόσου του εντέρου και συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου;

Υπάρχει συχνά μια παρανόηση σχετικά με τη φλεγμονώδη νόσο του εντέρου και το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου. Μπορεί να έχουν ομοιότητες αλλά δεν είναι το ίδιο. Το πρώτο συνιστά ασθένεια ενώ το δεύτερο σύνδρομο ή γκρουπ συμπτωμάτων. Οι αιτίες και οι θεραπείες είναι διαφορετικές. 

Η φλεγμονώδης νόσος του εντέρου (IBS) είναι ένας τύπος γαστρεντερικής νόσου που αφορά στη λειτουργία. Επηρέαζει το πως λειτουργεί το έντερο, μερικές φορές το οδηγεί να δρα πιο συχνά ή και πιο αραιά από το συνηθισμένο. Η IBS είναι επίσης γνωστή ως σπαστική κολίτιδα ή νευρικό στομάχι. 

Η IBS δεν κάνει φλεγμονή και ζημιά στο έντερο όπως η IBD, γι' αυτό και η ακτινογραφία δεν την εντοπίζει και δεν αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου του παχέος εντέρου. Οι άνθρωποι με IBS, δηλαδή σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, σπάνια χρειάζεται να νοσηλευτούν σε νοσοκομείο ή να υποβληθούν σε επέμβαση. 

Είναι πιθανό ένας ασθενής να έχει και IBD και IBS;

Ναι, είναι πιθανό ένας άνθρωπος να έχει και τα δύο. Μάλιστα η IBD, δηλαδή η φλεγμονώδης νόσος του εντέρου μπορεί να προκαλέσει και IBS, δηλαδή συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου. Αντιθέτως δεν υπάρχει κάποια επιστημονική απόδειξη ότι συμβαίνει και το αντίθετο, δηλαδή ο ασθενής με ευερέθιστο έντερο να αποκτήσει και φλεγμονή του εντέρου.

Αιτίες

Τι προκαλεί λοιπόν την IBD, δηλαδή Ιδιοπαθή Φλεγμονώδη Νοσήματα του Εντέρου; Οι ερευνητές εξακολουθούν να μελετούν τις αιτίες ώστε να είναι απολύτως βέβαιοι, ωστόσο έχουν εντοπιστεί ως τώρα τρεις παράγοντες που φέρονται να παίζουν ρόλο στην εμφάνιση της ασθένειας και είναι οι εξής:

Γονίδια: Περίπου 1/4 ανθρώπους με IBD έχει ιστορικό της ασθένειας στην οικογένεια.

Ανοσοποιητικό σύστημα: Τυπικά το ανοσοποιητικό σύστημα παλεύει με τις φλεγμονές. Σε ανθρώπους με φλεγμονή στο έντερο το ανοσοποιητικό κάνει λάθος και μπερδεύει τις τροφές ως ξένες ουσίες γι' αυτό και απελευθερώνει αντισώματα (πρωτεΐνες) για να παλέψει την -υποτιθέμενη- απειλή προκαλώντας συμπτώματα IBD. 

Περιβάλλον: Άνθρωποι με οικογενειακό ιστορικό σε φλεγμονές του εντέρου είναι πιθανό να αναπτύξουν την ασθένεια μετά από έκθεση σε κάποιον περιβαλλοντικό παράγοντα που την... πυροδοτεί. Το κάπνισμα, το στρες, συγκεκριμένα φάρμακα και η κατάθλιψη αποτελούν μερικούς απ' αυτούς τους παράγοντες. 

Συμπτώματα

Τα συμπτώματα της IBD μπορούν να έρχονται και να φεύγουν ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Μπορούν επίσης να είναι ήπια ή έντονα και ενδεχομένως να εμφανίζονται ξαφνικά ή σταδιακά. Όταν έχει την ασθένεια κάποιος άνθρωπος και δεν υπάρχουν συμπτώματα σημαίνει ότι αυτή είναι σε ύφεση. Ποιά είναι τα συμπτώματα;

• Πόνος στην κοιλιά
• Διάρροια (ή σε μερικές περιπτώσεις δυσκοιλιότητα) αλλά και άμεση ανάγκη για αφόδευση.
• Φούσκωμα και αέρια
• Απώλεια όρεξης για φαγητό και ανεξήγητη απώλεια βάρους
• Φλέγμα ή αίμα στα κόπρανα
• Ανακάτεμα στο στομάχι

Πιο σπάνια η φλεγμονώδης νόσος του εντέρου έχει και τα εξής συμπτώματα:

• Κόπωση
• Πυρετό
• Φαγούρα και κόκκινα μάτια
• Πόνο στις αρθρώσεις
• Ναυτία και εμετό
• Εξανθήματα
• Προβλήματα όρασης

Ποιές είναι οι επιπλοκές της φλεγμονώδους νόσου του εντέρου;

Οι άνθρωποι με φλεγμονώδη νόσο του εντέρου (IBD) έχουν υψηλότερο ρίσκο να αναπτύξουν καρκίνο στο παχύ έντερο. Άλλες πιθανές επιπλοκές περιλαμβάνουν τα εξής: 

• Πρόβλημα στο πρωκτικό συρίγγιο που είναι το τούνελ που σχηματίζεται κάτω από το δέρμα και συνδέει ένα μολυσμένο πρωκτικό αδένα με τον πρωκτό.
• Πρωκτική στένωση
• Αναιμία
• Πέτρα στα νεφρά
• Πρόβλημα στο ήπαρ όπως η κίρρωση
• Οστεοπόρωση
• Δυσκολία στην απορρόφηση θρεπτικών συστατικών από την τροφή
• Διάτρηση εντέρου
• Μεγάλο πρήξιμο στο έντερο

Διάγνωση και τεστ

Πως διαγιγνώσκεται η IBD, δηλαδή η φλεγμονή του εντέρου; Η νόσος του Κρον και η ελκώδης κολίτιδα προκαλούν παρόμοια συμπτώματα γι' αυτό δεν υπάρχει ένα μόνο τεστ που επιβεβαιώνει τι ακριβώς ισχύει. 

Για να γίνει ασφαλής και ακριβής διάγνωση ο γιατρός θα ρωτήσει και για τα συμπτώματα. Η αναζήτηση θ' αρχίσει πιθανότατα με ένα τεστ αίματος αλλά και με ανάλυση δείγματος από κόπρανα. Από εκεί και έπειτα, είναι επίσης πιθανό να διενεργηθούν κι άλλα τεστ όπως:

• Κολονοσκόπηση
• Ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα
• Ευέλικτη σιγμοειδοσκόπηση
• Ακτινογραφία
• Ενδοσκόπηση των άνω μερών, από το στόμα ως το μικρό έντερο
• Ενδεσκόπηση με κάμερα που εισέρχεται στον οργανισμό από το στόμα του ασθενούς

Διαχείριση και θεραπεία

Ποιές είναι η μη χειρουργικές θεραπείες για τη φλεγμονή του εντέρου; Εξαρτώνται από τον ασθενή και φυσικά τα συμπτώματα που παρουσιάζει και τον τύπο της ασθένειας. Τα φάρμακα για την IBD περιλαμβάνουν:

• Αμινοσαλικυλικά (ή αντιφλεγμονώδη όπως η σουλφασαλαζίνη ή μεσαλαζίνη) που μειώνουν τον ερεθισμό στο έντερο.
• Αντιβιοτικά για να διαχειριστεί η μόλυνση και τα αποστήματα.
• Βιολογικά (Biologics) που διακόπτουν τα σήματα από το ανοσοποιητικό σύστημα και τα οποία προκαλούν τη φλεγμονή.
• Κορτικοστεροειδή που ελέγχουν το ανοσοποιητικό και διαχειρίζονται τα «καψίματα».
• Ανοσορρυθμιστικά που ηρεμούν ένα υπερενεργητικό ανοσοποιητικό σύστημα.
• Αντιδιαρροϊκά
• Μη στεροειδή και αντιφλεγμονώδη φάρμακα (NSAIDs)
• Βιταμίνες και συμπληρώματα όπως τα προβιοτικά.

Ποιές είναι οι χειρουργικές θεραπείες για τη νόσο του Κρον (Crohn);

Περίπου οι 7 στους 10 ανθρώπους που πάσχουν από τη νόσο του Κρον θα χρειαστούν τελικά χειρουργείο για να λύσουν το πρόβλημα αφού από ένα σημείο και έπειτα τα φάρμακα δεν προσφέρουν ανακούφιση των συμπτωμάτων. Κατά την επέμβαση απομακρύνεται / αποκόπτεται το άρρωστο τμήμα του εντέρου και συνδέονται οι δύο υγιείς άκρες (αναστόμωση). 

Μετά την επέμβαση το κομμάτι του εντέρου που έχει απομείνει προσαρμόζεται και λειτουργεί όπως και πριν. Υπολογίζεται ότι οι 6 στους 10 ανθρώπους που κάνουν επέμβαση για τη νόσο του Κρον θα χρειαστεί να την κάνουν ξανά τα επόμενα 10 χρόνια. 

Ποιές είναι οι χειρουργικές θεραπείες για την ελκώδη κολίτιδα;

Μετά από 30 χρόνια που ζει ένα άτομο με ελκώδη κολίτιδα υπολογίζεται ότι 1 στους 3 θα χρειαστεί επέμβαση. Μια χειρουργική επέμβαση που ονομάζεται κολεκτομή ή μία άλλη που ονομάζεται πρωκτοκολεκτομή και αφορούν το παχύ έντερο και τον όρθο αντίστοιχα. Συνδέονται το λεπτό έντερο με τον πρωκτό και δημιουργείται ένα θυλάκιο για τα κόπρανα που ύστερα αφοδεύονται μέσω του πρωκτού. Σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις ίσως χρειαστεί ειλεοστομία που σημαίνει ότι ένα σακουλάκι έξω από την κοιλιά θα συσσωρεύει τα κόπρανα.  

Πρόληψη

Πως μπορεί να υπάρξει πρόληψη ώστε να μην εμφανιστεί η φλεγμονή στο έντερο (IBD); Ενώ δεν φαίνεται να υπάρχει κάτι για να εμποδίσει την εμφάνιση της ασθένειας, είναι ξεκάθαρο ότι μπορείτε να κάνετε κάτι για να ελέγξετε τα συμπτώματα. Τι μπορείτε να κάνετε;

• Να τρώτε μικρότερες μερίδες φαγητού ανά 2-4 ώρες
• Φροντίστε να ελέγξετε τα επίπεδα του στρες με υγιεινό τρόπο, π.χ. κάνοντας περιπάτους, διαλογισμό ή ακούγοντας την αγαπημένη σας μουσική
• Να κοιμάστε επαρκώς και να παραμένετε σωματικά ενεργοί
• Κρατήστε ημερολόγιο διατροφής ώστε να εντοπίσετε τις τροφές που πυροδοτούν την έξαραση των συμπτωμάτων. Π.χ. μπορεί να διαπιστώσετε ότι έχετε δυσανεξία στη λακτόζη. 
• Μειώστε τις τροφές που ερεθίζουν τα έντερα, π.χ. τα καυτερά και πικάντικα
• Μειώστε τα ροφήματα που περιέχουν καφεΐνη, υδατάνθρακες και αλκοόλ και να πίνετε περισσότερο νερό για να μην αφυδατωθείτε
• Κόψτε το κάπνισμα αν καπνίζετε

Συμπέρασμα

Η IBD, δηλαδή η φλεγμονή του εντέρου, αποτελεί μια χρόνια κατάσταση η οποία ωστόσο δεν πρέπει να απειλεί το προσδόκιμο ζωής του ασθενούς. Με σωστή θεραπεία είναι δυνατό να αποφευχθούν οι εξάρσεις και παράλληλα να επιτευχθούν μακρά διαστήματα ύφεσης της ασθένειας.

Η διαχείριση μιας τέτοιας ασθένειας προφανώς και απαιτεί προσπάθεια από τον ασθενή. Δεν είναι ασυνήθιστο σε ανθρώπους με IBD να αποκτούν άγχος ή να έχουν κατάθλιψη. Γι' αυτό συνίσταται η επίσκεψη σε ειδικό και γι' αυτό το θέμα, πέρα από τον γιατρό για την ασθένεια αυτή καθαυτή. 

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Το περιεχόμενο του παρόντος διαδικτυακού ιστοτόπου δεν αποτελεί και δεν μπορεί να εκληφθεί ως ιατρική συμβουλή, διάγνωση, θεραπεία ή υπόδειξη. Όλες οι πληροφορίες παρέχονται στους αναγνώστες από επαγγελματίες υγείας, αποκλειστικά και μόνο για ενημερωτικούς σκοπούς. Δεν υπάρχει καμία πρόθεση το περιεχόμενο αυτό να υποκαταστήσει την εξατομικευμένη ιατρική συμβουλή, διάγνωση, πρόγνωση ή θεραπεία.

Χώρος ζωής, σημείο φροντίδας #carespot