Μεταβολικό Σύνδρομο: Συμπτώματα, αιτίες, πρόληψη και θεραπεία

Μεταβολικό σύνδρομο. Το μεταβολικό σύνδρομο αποτελεί ένα σύμπλεγμα καταστάσεων που συμβαίνουν μαζί και αυξάνει τις πιθανότητες για εμφάνιση καρδιακού επεισοδίου, εγκεφαλικού επεισοδίου και διαβήτη τύπου 2. Αυτό το σύμπλεγμα καταστάσεων περιλαμβάνει και υψηλή αρτηριακή πίεση, υψηλό δείκτη σακχάρου στο αίμα, πολύ λίπος στην περιοχή της κοιλιάς και της μέσης και μη φυσιολογικές τιμές χοληστερίνης και τριγλυκεριδίων. 

Αν ένας άνθρωπος έχει μεμονωμένα κάποιο από τα παραπάνω προφανώς δε σημαίνει ότι πάσχει από μεταβολικό σύνδρομο. Ωστόσο σημαίνει ότι είναι αυξημένες οι πιθανότητες για την εμφάνιση σοβαρής νόσησης. Αν αναπτύξει περισσότερες από τις συγκεκριμένες καταστάσεις αυξάνονται και οι πιθανότητες για επιπλοκές υγείας όπως διαβήτης τύπου 2 και καρδιακό επεισόδιο. 

Το μεταβολικό σύνδρομο έχει αρχίσει να γίνεται όλο και πιο συχνό παγκοσμίως, το 1/3 των ενήλικων στις ΗΠΑ πάσχουν απ' αυτό! Αν ένας άνθρωπος έχει μεταβολικό σύνδρομο ή κάποια από τις συγκεκριμένες ιατρικές καταστάσεις τότε επιβάλλεται να αλλάξει δραματικά και άμεσα τον τρόπο ζωής του ώστε να καθυστερήσει ή και να εκμηδενίσει και παρεμποδίσει την εμφάνιση σημαντικών προβλημάτων υγείας. 

Συμπτώματα Μεταβολικού Συνδρόμου

Οι περισσότερες από τις διαταραχές που σχετίζονται με το μεταβολικό σύνδρομο δεν έχουν εμφανή σημάδια ή συμπτώματα. Ένα ορατό σημάδι μπορεί να αποτελεί η μεγάλη μέση και σωματική περιφέρεια. Επίσης αν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα είναι υψηλά μπορεί να παρατηρήσετε σημάδια και διαβήτη, όπως αυξημένο αίσθημα δίψας και επιθυμίας για ούρηση, θολή όραση και κόπωση. 

Πότε να δείτε γιατρό

Αν γνωρίζετε ότι έχετε τουλάχιστον ένα γνώρισμα / ιατρική κατάσταση του συμπλέγματος που σημαίνει ότι πάσχετε από μεταβολικό σύνδρομο ρωτήστε τον γιατρό σας αν χρειάζεστε τεστ για τα υπόλοιπα που θα διευκρινίσουν αν όντως πάσχετε απ'αυτό. 

Αιτίες Μεταβολικού Συνδρόμου

Το μεταβολικό σύνδρομο σχετίζεται πολύ κοντινά με τα παραπανίσια κιλά, την παχυσαρκία και την έλλειψη σωματικής δραστηριότητας. Συνδέεται επίσης με μια κατάσταση που ονομάζεται αντίσταση στην ινσουλίνη. Υπό κανονικές συνθήκες το πεπτικό σύστημα διασπά τις τροφές και τις μετατρέπει σε σάκχαρα και ενέργεια. Η ινσουλίνη είναι μία ορμόνη που δημιουργείται στο πάγκρεας και βοηθάει τη ζάχαρη να εισχωρήσει στα κύτταρα και να χρησιμοποιηθεί ως «καύσιμο» του οργανισμού. 

Σε ανθρώπους με αντίσταση στην ινσουλίνη, τα κύτταρα δεν ανταποκρίνονται φυσιολογικά στην ινσουλίνη και η γλυκόζη δε μπορεί να εισχωρήσει στα κύτταρα με ευκολία. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να αυξάνονται τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα και το σώμα να προσπαθεί βρει ινσουλίνη για να ρίξει τις τιμές σακχάρου στο αίμα. 

Παράγοντες κινδύνου: Οι ακόλουθοι παράγοντες αυξάνουν τις πιθανότητες για εμφάνιση μεταβολικού συνδρόμου.

Ηλικία: Το ρίσκο για εμφάνιση μεταβολικού συνδρόμου αυξάνεται όσο μεγαλώνει ένας άνθρωπος. 

Παχυσαρκία: Όταν κουβαλάει πολύ βάρος ένας οργανισμός, ειδικά στην περιοχή της κοιλιάς, αυξάνονται σημαντικά οι πιθανότητες για εμφάνιση μεταβολικού συνδρόμου. 

Διαβήτης: Το μεταβολικό σύνδρομο είναι πολύ πιθανό να εμφανιστεί σε γυναίκες που εμφάνισαν διαβήτη κατά την εγκυμοσύνη τους. Επίσης είναι πιθανό σε ανθρώπους με οικογενειακό ιστορικό σε διαβήτη τύπου2.

Άλλες ασθένειες: Το μεταβολικό σύνδρομο είναι πιθανό να εμφανιστεί σε ανθρώπους που πάσχουν από υπνική άπνοια, μη αλκοολική λιπώδη νόσο του ήπατος ή σύνδρομο πολυκυστικής ωοθήκης.  

Εθνικότητα: Στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής οι ισπανόφωνοι, ειδικά οι γυναίκες, εμφανίζουν πιο συχνά μεταβολικό σύνδρομο δίχως να έχει καταστεί σαφές για ποιό λόγο συμβαίνει αυτό στην εν λόγω κοινότητα ανθρώπων. 

Επιπλοκές: Το να έχει ένας άνθρωπος μεταβολικό σύνδρομο μπορεί να αυξήσει τις πιθανότητες να αναπτύξει και τα παρακάτω:

Διαβήτης τύπου 2: Αν δεν κάνετε σημαντικές αλλαγές στον τρόπο ζωής για να ελέγξετε το υπερβολικό βάρος, είναι πιθανό να αναπτύξετε αντίσταση στην ινσουλίνη η οποία πιθανότατα θα οδηγήσει στην αύξηση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα και εν τέλει σε διαβήτη τύπου 2.

Ασθένεια της καρδιάς και των αιμοφόρων αγγείων: Η υψηλή χοληστερόλη και η υψηλή αρτηριακή πίεση είναι πιθανό να συνεισφέρουν στη δημιουργία πλάκας στις αρτηρίες. Αυτές οι πλάκες στενεύουν και σκληραίνουν τις αρτηρίες που μπορεί να οδηγήσει σε καρδιακό ή εγκεφαλικό επεισόδιο.  

ΠΡΟΛΗΨΗ

Η εφ' όρου ζωής δέσμευση σε υγιεινό τρόπο ζωής είναι πιθανό να εμποδίσει καταστάσεις που οδηγούν σε μεταβολικό σύνδρομο. Ένας υγιεινός τρόπος ζωής περιλαμβάνει «πράγματα» όπως τα παρακάτω:

• Περίπου 30 λεπτά σωματικής άσκησης / δραστηριότητας κάθε μέρα
• Κατανάλωση αρκετών λαχανικών, φρούτων και καθαρής πρωτεΐνης
• Περιορισμό των επεξεργασμένων λιπαρών και αλατιού 
• Διατήρηση ενός υγιούς σωματικούς βάρους
• Απόρριψη συνήθειας καπνίσματος

Διάγνωση Μεταβολικού Συνδρόμου

Το εθνικό αμερικανικό ινστιτούτο δίνει τις κατευθυντήριες γραμμές για να ορίσει το μεταβολικό σύνδρομο. Σύμφωνα με αυτές πρέπει να έχει τρία από τα παρακάτω χαρακτηριστικά κάποιος μεταξύ των οποίων ενδέχεται να περιλαμβάνονται και φάρμακα για τον έλεγχο των εξής:

• Μεγάλη μέση - Μια περιφέρεια 89 εκατοστών για τις γυναίκες και 102 για τους άνδρες
• Υψηλά επίπεδα τριγλυκεριδίων - 150 ml ανά δέκατο λίτρου (mg/dL) ή 1.7 mmol/L ή ακόμα πιο ψηλά απ' αυτές τις τιμές στο αίμα
• Μειωμένη καλή χοληστερόλη - Λιγότερο από 40 mg/dL στους άνδρες και λιγότερο από 50 mg/dL στις γυναίκες σε υψηλή πυκνότητα λιποπρωτεΐνική χοληστερόλη
• Αυξημένη αρτηριακή πίεση - 130/85 ml υδραργύρου (mm Hg) ή υψηλότερα απ' αυτό
• Αυξημένο σάκχαρο νηστείας - 100 mg/dL (5.6 mmol/L) ή υψηλότερο

Θεραπεία Μεταβολικού Συνδρόμου

Αν η επιθετική / δραστική αλλαγή τρόπου ζωής όπως η δίαιτα και η άσκηση δεν αρκούν ο γιατρός είναι πιθανό να συστήσει φάρμακα για να βοηθήσει στον έλεγχο της αρτηριακής πίεσης και των επιπέδων σακχάρου στο αίμα. Αναφορικά με τις αλλαγές στον τρόπο ζωής, αναφερόμαστε στα εξής:

• Τακτική σωματική δραστηριότητα / άσκηση: Οι ειδικοί υγείας συστήνουν σωματική άσκηση για 30 λεπτά κι αυτή μπορεί να περιλαμβάνει έναν καθημερινό περίπατο. Φυσικά δεν πρέπει να κάνετε τη συγκεκριμένη δραστηριότητα με τη μία. Αναζητήστε κάθε πιθανό τρόπο να αυξήσετε τη δραστηριότητα, π.χ. να περπατάτε για τη δουλειά και να μην παίρνετε αυτοκίνητο ή να χρησιμοποιείτε σκάλες και όχι ασανσέρ. 
• Απώλεια βάρους: Η απώλεια 7% του σωματικού βάρους μπορεί να μειώσει την αντίσταση ινσουλίνης και την αρτηριακή πίεση και να μειώσει τις πιθανότητες για εμφάνιση διαβήτη. Στην πραγματικότητα κάθε απώλεια σωματικού βάρους επιπλέον από το κανονικό είναι ωφέλιμη για τον οργανισμό. Είναι επίσης σημαντικό να διατηρηθεί η όποια απώλεια βάρους και να μην υπάρξει επανάκτηση των χαμένων κιλών. Αν πασχίζετε να χάσετε κιλά και δυσκολεύεστε να μην επανακτήσετε ό,τι χάνετε, μιλήστε με τον γιατρό σας για τις διαθέσιμες άλλες επιλογές, δηλαδή φαρμακευτική αγωγή ή ακόμα και χειρουργική επέμβαση.
• Υγιεινό διατροφολόγιο: Οι υγιείς διατροφικές συνήθειες, με τη μεσογειακή διατροφή να είναι στην κορυφή των επιλογών ως κορυφαία, αποτελούν έναν ασφαλή τρόπο για αποφυγή ή θεραπεία του μεταβολικού συνδρόμου. Η κατανάλωση λαχανικών και φρούτων όπως και η καθαρή πρωτεΐνη συστήνονται έντονα. Τα υγιεινά διατροφικά πλάνα περιλαμβάνουν και τον περιορισμό της ζάχαρης, του αλατιού, των επεξεργασμένων λιπαρών και του αλκοόλ. 
• Διακοπή καπνίσματος: Αν καπνίζετε, σταματήστε το. Γενικώς η διακοπή του καπνίσματος κάνει καλό στην υγεία κάθε ανθρώπου. Το ιδανικό θα ήταν να μην το έχετε αρχίσει ποτέ. 
• Περιορίστε / διαχειριστείτε το άγχος: Η σωματική άσκηση / δραστηριότητα, ο διαλογισμός, η γιόγκα και άλλες παρόμοιες δραστηριότητες μπορούν να βοηθήσουν να διαχειριστείτε ή περιορίσετε το στρες και να βελτιώσετε αισθητά την ψυχολογική και σωματική σας υγεία.  

ΠΩΣ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΖΕΤΕ ΤΟ ΡΑΝΤΕΒΟΥ ΜΕ ΤΟΝ ΓΙΑΤΡΟ

Για να βεβαιωθείτε ότι πάσχετε από μεταβολικό σύνδρομο καλό θα είναι να επισκεφθείτε τον γιατρό σας. Πιθανότατα μιλάμε για γιατρό που έχει εξειδίκευση σε θέματα διαβήτη και άλλες ενδοκρινικές διαταραχές (ενδοκρινολόγος) ή κάποιον που ειδικεύεται σε καρδιολογικά προβλήματα (καρδιολόγο). 

Τι να κάνετε: Όταν ορίσετε ραντεβού με γιατρό, ρωτήστε τον αν χρειάζεται να κάνετε κάτι εκ των προτέρων, δηλαδή πριν συναντηθείτε, π.χ. μια γρήγορη δίαιτα ή κάποιο τεστ. Επίσης φτιάξτε μια λίστα πραγμάτων να ρωτήσετε αλλά και να του θέσετε υπόψιν όταν συναντηθείτε όπως:

• Αναλυτική περιγραφή συμπτωμάτων, ακόμα και κάποιων που μπορεί να μην έχουν σχέση με την πιθανότητα για το συγκεκριμένο νόσημα
• Προσωπικές πληροφορίες κλειδί όπως το στρες, πρόσφατες αλλαγές στην καθημερινότητα και οικογενειακό ιστορικό
• Λίστα με πιθανά φάρμακα, βιταμίνες και άλλα συμπληρώματα που μπορεί να παίρνετε
• Άλλες ερωτήσεις που μπορείτε να κάνετε στον γιατρό

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Το περιεχόμενο του παρόντος διαδικτυακού ιστοτόπου δεν αποτελεί και δεν μπορεί να εκληφθεί ως ιατρική συμβουλή, διάγνωση, θεραπεία ή υπόδειξη. Όλες οι πληροφορίες παρέχονται στους αναγνώστες από επαγγελματίες υγείας, αποκλειστικά και μόνο για ενημερωτικούς σκοπούς. Δεν υπάρχει καμία πρόθεση το περιεχόμενο αυτό να υποκαταστήσει την εξατομικευμένη ιατρική συμβουλή, διάγνωση, πρόγνωση ή θεραπεία.

Χώρος ζωής, σημείο φροντίδας #carespot