Σμηγματορροϊκή δερματίτιδα: Τα συμπτώματα, η διάγνωση και οι θεραπείες

Η σμηγματορροϊκή δερματίτιδα αποτελεί μια συνηθισμένη και αρκετά κοινή δερματική κατάσταση που επηρεάζει, κυρίως, το κρανίο. Αυτό που προκαλεί είναι ερεθισμό στο δέρμα, φολίδες και πιτυρίδα που δε λέει να φύγει. Επηρεάζει και λιπαρές περιοχές δέρματος σε όλο το σώμα όπως το πρόσωπο, τα πλαϊνά της μύτης, τα φρύδια, τα αυτιά, τα γεννητικά όργανα το στήθος. Η σμηγματορροϊκή δερματίτιδα ερεθίζει αρκετά έναν άνθρωπο ωστόσο δεν είναι μεταδοτική και δεν οδηγεί σε μόνιμη απώλεια μαλλιών. Η σμηγματορροϊκή δερματίτιδα μπορεί να φύγει δίχως κάποια θεραπεία. Ωστόσο είναι καλό ο άνθρωπος να επιλέγει κατάλληλα προϊόντα που φροντίζουν αυτό το είδος δερματίτιδας σταματώντας την πιτυρίδα ή τις φολίδες οπουδήποτε σχηματίζονται στον οργανισμό. 

Η σμηγματορροϊκή δερματίτιδα αποκαλείται και σμηγματορροϊκό έκζεμα ή σμηγματορροϊκή ψωρίαση ενώ στα βρέφη λέγεται νινίδα. Περίπου το 5% του παγκόσμιου πληθυσμού αντιμετωπίζει το θέμα σε κάποια στιγμή της ζωής του και παρότι δεν θέτει σε κίνδυνο την υγεία επηρεάζει πολύ την ψυχολογία αφού συνήθως είναι εμφανής η σμηγματορροϊκή δερματίτιδα και μερικές φορές λειτουργεί αποτρεπτικά για τους άλλους. 

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ

• Τα συμπτώματα / σημάδια της σμηγματορροϊκής δερματίτιδας πιθανότατα περιλαμβάνει τα εξής:
• Πιτυρίδα στο κρανίο, δηλαδή τα μαλλιά, αλλά και σε φρύδια, γένια ή μουστάκι. 
• Φολίδες από λιπαρό δέρμα που είναι καλυμμένες με ξεφλουδισμένες άσπρες και κίτρινες στρώσεις ή κρούστα στο κρανίο, το πρόσωπο, τα πλάγια της μύτης, τα φρύδια, τα αυτιά, το στήθος, τις μασχάλες, τα γεννητικά όργανα και κάτω από το (γυναικείο) στήθος.
• Εξανθήματα που μπορεί να δείχνουν πιο σκούρα ή ανοιχτόχρωμα σε ανθρώπους με μαύρο ή καστανό δέρμα και κόκκινα σε ανθρώπους με λευκό δέρμα. 
• Εξανθήματα σε σχήμα δαχτυλιδιού, για έναν συγκεκριμένο τύπο δερματίτιδας που αποκαλείται πεταλοειδής σμηγματορροϊκή δερματίτιδα.
• Φαγούρα / κνησμός
• Τα σημάδια / συμπτώματα της σημαγματορροϊκής δερματίτιδας έχουν την τάση να γίνονται πιο έντονα σε περιόδους μεγάλου άγχους / στρες, κόπωσης και στις αλλαγές των εποχών. 

ΠΟΤΕ ΝΑ ΔΕΙΤΕ ΓΙΑΤΡΟ

Επιβάλλεται να επισκεφθείτε γιατρό και επαγγελματία υγείας αν:

• Αισθάνεστε τόσο άβολα με τη δερματίτιδα που έχετε προβλήματα ύπνου ή δυσκολεύεστε να συγκεντρωθείτε στην καθημερινή σας ρουτίνα.
• Η κατάσταση που βιώνεται είναι τόσο έντονη που σας οδηγεί να αισθάνεστε ντροπή και πολύ στρες.
• Αν έχετε την πεποίθηση ότι έχει υποστεί μόλυνση του δέρμα σας.
• Εφόσον δοκιμάσατε θεραπείες μόνοι σας αλλά δεν βλέπετε καμία βελτίωση. 

ΑΙΤΙΕΣ

Η ακριβής αιτία της σμηγματορροϊκής δερματίτιδας δεν είναι ξεκάθαρη. Υπάρχουν υποψίες ότι μπορεί να οφείλεται στον μύκητα Malassezia, την υπερβολική λιπαρότητα του δέρματος ή πρόβλημα στο ανοσοποιητικό ενός ανθρώπου. Ωστόσο υπάρχουν συγκεκριμένοι παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης σμηγματορροϊκής δερματίτιδας και οι οποίοι είναι οι εξής: 

• Στρες / άγχος
• Κόπωση
• Αλλαγή στην εποχή / σεζόν
• Προβλήματα του νευρικού συστήματος όπως η νόσος Πάρκινσον
• Πνευματικές ασθένειες όπως η κατάθλιψη
• Διαταραχές του ανοσοποιητικού συστήματος όπως η νόσος HIV 
• Η ανάρρωση από μια σημαντική ασθένεια, όπως ένα καρδιακό επεισόδιο, που προκάλεσε υπερβολικό άγχος

ΔΙΑΓΝΩΣΗ

Για να γίνει σωστή διάγνωση της σμηγματορροϊκής δερματίτιδας, ο γιατρός θα σας ρωτήσει για τα συμπτώματα και φυσικά θα κάνει εξέταση στο δέρμα. Είναι πιθανό να χρειαστεί να γίνει βιοψία ενός μικρού κομματιού δέρματος που θα πάρει ο γιατρός γι' αυτόν τον σκοπό. Αυτή η εξέταση θα βοηθήσει να επιβεβαιώσει την ασθένεια και παράλληλα να αποκλείσει ότι συμβαίνει κάτι άλλο. 

ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Για εφήβους και ενήλικες οι βασικές θεραπείες για σημαγματορροϊκή δερματίτιδα είναι συγκεκριμένα σαμπουάν με φαρμακευτικές ιδιότητες, κρέμες και λοσιόν. Αν τα μη συνταγογραφούμενα προϊόντα δεν βοηθούν, ο γιατρός είναι πιθανό να συστήσει να δοκιμάσετε κάτι άλλο, μία από τις παρακάτω θεραπείες:

Αντιμυκητιακά τζελ, κρέμες, λοσιόν, αφρούς ή σαμπουάν που περιέχουν κάτι άλλο σε φάρμακο: Ο γιατρός μπορεί να συστήσει να δοκιμάσετε ένα προϊόν με 2% κετοκοναζόλη (ketoconazole) ή 1% κυκλοπιροξολαμίνη (ciclopirox). Ή μπορεί να συστήσει εναλλαγή μεταξύ δύο ή περισσότερων προϊόντων. Η κετοκοναζόλη μπορεί να χειροτερέψει το στέγνωμα / ξηρασία των μαλλιών στα οποία γίνεται θεραπεία με χημικά με συνέπεια να αυξηθεί το σπάσιμο. Για να μαλακώσει αυτή η παρενέργεια χρησιμοποιήστε το μόνο για μία φορά την εβδομάδα μαζί με ένα conditioner ενυδάτωσης. 

Το πόσο συχνά λούζεστε ή χρησιμοποιείτε άλλα αντιμυκητιακά προϊόντα εξαρτάται από τα μαλλιά. Τα φαρμακευτικά σαμπουάν μπορεί να χρησιμοποιηθούν μόνο μία φορά την ημέρα ή 2-3 φορές την εβδομάδα. Αφήστε το προϊόν να παραμείνει στο κρανίο σας για μερικά λεπτά (δείτε προσεκτικά τις οδηγίες χρήσης) ώστε να έχει τον απαραίτητο χρόνο να λειτουργήσει. Ύστερα ξεπλύντε με νερό. Εφόσον τα συμπτώματα σμηγματορροϊκής δερματίτιδας υποχωρήσουν κάντε χρήση του εν λόγω σαμπουάν μόνο μία φορά την εβδομάδα ή ανά δύο εβδομάδες. 

Κρέμες, λοσιόν, σαμπουάν ή αλοιφές που ελέγχουν τη φλεγμονή: Ο γιατρός είναι πιθανό να συνταγογραφήσει ένα συνταγογραφούμενο κορτικοστεροειδές ώστε να το απλώσετε στο κρανίο ή άλλη περιοχή που έχει αναπτύξει σμηγματορροϊκή δερματίτιδα. Αυτό θα περιλαμβάνει τις εξής ουσίες: hydrocortisone, fluocinolone (Capex, Synalar), clobetasol (Clobex, Temovate) and desonide (Desowen, Desonate). Είναι αποτελεσματικές και εύκολες στη χρήση. Και καλό είναι να γίνεται η χρήση τους μόνο όσο διαρκούν τα συμπτώματα. Αντιθέτως, αν γίνει χρήση για εβδομάδες ή μήνες χωρίς διακοπή, είναι πιθανό να προκαλέσουν παρενέργειες. Αυτές περιλαμβάνουν απώλεια του κανονικού χρώματος στο δέρμα ή και λέπτυνσή του. Επίσης είναι πιθανό να προκαλέσουν γραμμές στο δέρμα. 

Οι κρέμες και οι αλοιφές με αναστολέα καλσινευρίνης όπως ο tacrolimus (Protopic) ή ο pimecrolimus (Elidel) είναι πιθανό να έχουν αποτελέσματα. Ένα άλλο κέρδος είναι ότι έχουν λιγότερες πιθανές παρενέργειες απ' αυτές που προκαλούν τα κορτικοστεροειδή. Ωστόσο δεν αποτελούν την πρώτη επιλογή των γιατρών καθώς ο Εθνικός Οργανισμός Τροφίων και Φαρμάκων των ΗΠΑ έχει ανησυχίες σχετικά με τη «σύνδεση» αυτών με πιθανή ανάπτυξη καρκίνου. 

Αντιμυκητιακά φάρμακα σε μορφή χαπιού: Αν δεν βελτιώνεται το πρόβλημα με τη σμηγματορροϊκή δερματίτιδα ή αν είναι πολύ έντονο εξ' αρχής ο γιατρός είναι πιθανό να συνταγογραφήσει αντιμυκητιακά φάρμακα σε μορφή χαπιού. 

ΤΡΟΠΟΣ ΖΩΗΣ ΚΑΙ ΣΠΙΤΙΚΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ

Είναι πιθανό να μπορείτε να ελέγξετε τη σημγματορροϊκή δερματίτιδα με αλλαγές στον τρόπο ζωής και σπιτικές θεραπείες. Αρκετές απ' αυτές τις θεραπείες πωλούνται σε μη συνταγογραφούμενες μορφές. Είναι πιθανό να χρειαστεί να δοκιμάσετε διαφορετικά προϊόντα ή έναν συνδυασμό απ' αυτά πριν διακρίνετε κάποια βελτίωση. Η καλύτερη προσέγγιση σε ένα άτομο εξαρτάται από τον τύπο δέρματός του, τις συνήθειες περιποίησης που έχει και φυσικά τα συμπτώματα. Ακόμα κι αν «καθαρίσει» εντελώς πάντως η επιδερμίδα από τη δερματίτιδα, είναι πιθανό να επαναμφανιστεί κάποια στιγμή. Παρατηρήστε τα συμπτώματα αλλά και καντε αξιολόγηση σε κάθε θεραπεία που δοκιμάσατε και επιστρέψτε σ' αυτή όταν επιστρέψει και το πρόβλημα. Ειδάλλως χρησιμοποιήστε μη συνταγογραφούμενα αντιπιτυριδικά προϊόντα στην καθημερινή σας ρούτινα περιποίησης. 

• Πλύντε τακτικά το κρανίο σας: Αν το κανονικό σαμπουάν δεν βοηθάει με την πιτυρίδα, δοκιμάστε μη συνταγογραφούμενα σαμπουάν κατά της πιτυρίδας. Είναι κατηγοριοποιημένα ανάλογα με τα ενεργά συστατικά που περιέχουν. Το πόσο συχνά λούζεστε ή απλώνετε άλλα αντιμυκητιακά προϊόντα εξαρτάται από την περιποίηση των μαλλιών σας και φυσικά τα συμπτώματα. Τα φαρμακευτικά σαμπουάν μπορούν να χρησιμοποιηθούν μόνο μια φορά τη μέρα ή 2-3 φορές την εβδομάδα για αρκετές εβδομάδες. Αφού υποχωρήσουν τα συμπτώματα χρησιμοποιήστε το ειδικό σαμπουάν μια ή το πολύ δύο φορές την εβδομάδα καθώς θα βοηθήσει να μην επιστρέψει το πρόβλημα. Καλό είναι να έχετε υπόψιν σας ότι ακόμα και ένα σαμπουάν που είναι αποτελεσματικό μπορεί, σε βάθος χρόνου, να χάσει τη δύναμή του γι' αυτό συστήνεται η εναλλαγή και με κάποιο άλλο ανάλογο μετά από καιρό. Μην αγνοήσετε τις οδηγίες χρήσης του σαμπουάν που αναγράφονται στο μπουκάλι / συσκευασία του προϊόντος, αντιθέτως τηρείστε τις κατά γράμμα. 
• Μαλακώστε και αφαιρέστε από το κρανίο ξηρό δέρμα: Απλώστε λάδι καρύδας ή ελαιόλαδο στο κρανίο. Αφήστε για 1-3 ώρες ύστερα πιάστε κότσο τα μαλλιά ή βουρτσίστε τα και λούστε τα. 
• Πλύντε τακτικά το δέρμα σας: Χρησιμοποιήστε ζεστό, όχι καυτό, νερό και ήπιο σαπούνι. Ξεβγάλτε σχολαστικά. Στεγνώστε παταριστά, δίχως να τρίβετε με ένταση, και απλώστε ενυδατική όσο είναι ακόμα υγρό το δέρμα. 
• Απλώστε φαρμακευτική κρέμα: Πρώτα δοκιμάστε μια ήπια κορτικοστεροειδή κρέμα, αφρό, αλοιφή ή λάδι στις περιοχές που έχουν επηρεαστεί αλλά μην χρησιμοποιήσετε το προϊόν κοντά στα μάτια. Αν δεν έχει το επιθυμητό αποτέλεσμα δοκιμάστε μια αντιμυκητιακή κρέμα κετοκοναζόλης. 
• Μην χρησιμοποιείτε προϊόνα styling: Σταματήστε να χρησιμοποιείτε σπρέι στα μαλλιά (λακ), τζελ και άλλα προϊόντα styling όσο προσπαθείτε να περιορίσετε την σμηγματορροϊκή δερματίτιδα.
• Μην χρησιμοποιείτε προϊόντα για δέρμα και μαλλιά που έχουν αλκοόλ: Τέτοιου είδους προϊόντα μπορεί να κάνουν πιο έντονο το πρόβλημα της σμηγματορροϊκής δερματίτιδας. 
• Αν έχετε γένια ή μουστάκι λούστε κι αυτά τακτικά: Η σμηγματορροϊκή δερματίτιδα μπορεί να είναι χειρότερη κάτω από γενιάδα ή μουστάκι. Χρησιμοποιήστε σαμπουάν με 1% κετοκοναζόλης καθημερινά και όταν βελτιωθούν τα συμπτώματα περιορίστε τη χρήση του σε 1-2 φορές την εβδομάδα. Επίσης το ξύρισμα μπορεί να «μαλακώσει» τα συμπτώματα. 
• Καθαρίστε απαλά τα βλέφαρα: Αν τα βλέφαρα είναι ερεθισμένα ή έχουν ξηρές φολίδες δέρματος πλύντε τα κάθε βράδυ. Χρησιμοποιήστε μερικές σταγόνες σαμπουάν για μωρά μια φορά την ημέρα μαζί με δύο κούπες ζεστού νερού. Σκουπίστε τις ξηρές φολίδες δέρματος με ένα βαμβακερό πανί. 
• Πλύντε απαλά το κρανίο του μωρού: Αν το βρέφος έχει ήπια συμπτώματα, πλύντε το κρανίο με ένα απαλό σαμπουάν μια φορά την ημέρα. Απαλά μαλακώστε τις φολίδες δέρματος με ένα βαμβακερό πανί πριν ξεβγάλετε με νερό το σαμπουάν. Αν επιμένει χρησιμοποιήστε πρώτα λάδι για 1-2 ώρες στο κεφάλι του. 

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Το περιεχόμενο του παρόντος διαδικτυακού ιστοτόπου δεν αποτελεί και δεν μπορεί να εκληφθεί ως ιατρική συμβουλή, διάγνωση, θεραπεία ή υπόδειξη. Όλες οι πληροφορίες παρέχονται στους αναγνώστες από επαγγελματίες υγείας, αποκλειστικά και μόνο για ενημερωτικούς σκοπούς. Δεν υπάρχει καμία πρόθεση το περιεχόμενο αυτό να υποκαταστήσει την εξατομικευμένη ιατρική συμβουλή, διάγνωση, πρόγνωση ή θεραπεία.

Χώρος ζωής, σημείο φροντίδας #carespot