Στρες: Πως επηρεάζει το ανοσοποιητικό σύστημα;

Κάθε φορά που ένας άνθρωπος υποφέρει από στρες / άγχος το σώμα του βιώνει μια σειρά από αλλαγές. Αυτές οι αλλαγές συμβαίνουν αυτόματα, ως μηχανισμός άμυνας του οργανισμού προκειμένου να αντεπεξέλθει στις απειλές και τα εμπόδια που προκύπτουν. Αυτές οι αλλαγές διανέμουν τις πηγές ενέργειας σε κρίσιμες λειτουργίες στο σώμα, όπως ανεβάζοντας τον καρδιακό ρυθμό και την αναπνοή και μειώνοντας τον ρυθμό πέψης. 

Επίσης το σώμα έχει μια αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος κατά τη διάρκεια της περιόδου που είναι γεμάτη στρες. Ο ακριβής επηρεασμός εξαρτάται από τη χρονική διάρκεια του στρεσογόνου παράγοντα. Μπορεί να συνεισφέρει / οδηγήσει σε μια γκάμα από μακροπρόθεσμων ή βραχυπρόθεσμων επιδράσεων στην υγεία. 

Ποια είναι η σύνδεση / σχέση;

Το ανοσοποιητικό σύστημα είναι ένα πολύπλοκο μέρος της αντίδρασης στο στρες που είναι επίσης γνωστό ως: stress cascade. Στην πραγματικότητα η αντίδραση στο στρες πρωταρχικά εμπλέκει το νευρικό, το ενδοκρινικό και ανοσοποιητικό σύστημα. Όταν αρχικά εμφανίζεται το στρες το σώμα αναγνωρίζει / επισημαίνει το οξύ στρες και αυτή η φάση αποκαλείται φάση συναγερμού. 

Σ' αυτή τη φάση εξειδικευμένα ανοσοποιητικά κύτταρα μεταφέρονται μέσω του αίματος σε περιοχές όπου το σώμα έχει να αντιμετωπίσει βακτήρια, ιούς και μύκητες. Αυτό δίνει ώθηση στην ανοσία ώστε το σώμα να απαντήσει άμεσα σε μια απειλή προς το ανοσοποιητικό σύστημα. Όταν το στρες επιμένει για μεγάλο χρονικό διάστημα και γίνεται παρατεταμένο ή χρόνιο η λειτουργία του ανοσοποιητικού μειώνεται αφού εξασθενεί η αντοχή του μετά από μακρύ χρονικό διάστημα «μάχης».  

Σε βάθος χρόνου το σώμα καλείται να βρει έναν τρόπο αντιδράσει στις επίμονες φλεγμονώδεις διαδικασίες που προκαλούνται από αδιάκοπο στρες. Αρχίζει με την απελευθέρωση αντιφλεγμονωδών κυτοκινών που έχουν ως στόχο να ακυρώσουν την αντίδραση στο στρες εφόσον η απειλή δεν είναι πια παρούσα. 

Όταν οι στρεσογόνοι παράγοντες δεν υποχωρούν τότε το σώμα εγκλωβίζεται σε έναν κύκλο προ-φλεγμονώδους και αντι-φλεγμονώδους διαδικασίας που περιλαμβάνονται σε μια φάση που ονομάζεται: φάση ασθένειας. Δηλαδή ένα γκρουπ συμπτωμάτων στα οποία περιλαμβάνεται και το αίσθημα κόπωσης και η εξασθένηση της γνωστικής ικανότητας. Εν τέλει το επίμονο και μεγάλο σε διάρκεια στρες μπορεί να εξασθενήσει γενικότερα το ανοσοποιητικό σύστημα. 

Συμπτώματα του στρες

Το στρες μπορεί να προκαλέσει μια ευρεία γκάμα επιδράσεων στο σώμα και να επηρεάσει και τη σωματική και την ψυχική υγεία. Τα πιο συνηθισμένα / κοινά συμπτώματα που μπορεί να εμφανιστούν / διαπιστωθούν σε έναν άνθρωπο με στρες είναι τα εξής:

• γρήγορος ρυθμός καρδιάς
• αυξημένος ρυθμός αναπνοής
• εφίδρωση
• δυσκολία στην αναπνοή
• αυξημένη αρτηριακή πίεση
• πόνος στο στήθος
• πόνος στους μύες
• πονοκέφαλος / οι
• ναυτία / τάση για εμετό / εμετός
• αλλαγές στο έντερο
• απώλεια όρεξης για φαγητό
• υπερβολική κατανάλωση φαγητού
• αίσθημα κόπωσης
• διαταραχές ύπνου
• αλλαγές στην επιδερμίδα
• ανησυχία
• κατάθλιψη
• γρήγορες αλλαγές στη διάθεση
• ευερεθιστότητα
• αίσθημα πνευματικής εξουθένωσης
• χαμηλή ικανότητα συγκέντρωσης

Όσον αφορά στο ανοσοποιητικό σύστημα πιο εξειδικευμένα, τα συμπτώματα του στρες μπορεί να περιλαμβάνουν τα εξής:

• αυξημένος ρυθμός εμφάνισης λοιμώξεων
• καθυστερημένο κλείσιμο πληγών
• συχνά κρυολογήματα ή εμφάνιση ασθενειών που μοιάζουν με κρυολόγημα
• εμφάνιση νέων αυτοάνοσων νοσημάτων ή επιδείνωση υπαρχόντων
• εμφάνιση νέων αλλεργιών ή επιδείνωση υπαρχόντων

Διαχείριση του στρες

Υπάρχουν αρκετοί διαφορετικοί τρόποι διαχείρισης του στρες κι αυτοί αφορούν και το βραχυπρόθεσμο και το μακρυπρόθεσμο. Είναι λογικό και αποδεκτό να δοκιμάσει κανείς διάφορους τρόπους έως ότου βρει τον κατάλληλο (ή παραπάνω από έναν τρόπους) για τον εαυτό του. Οι μέθοδοι διαχείρισης του στρες μπορεί να περιλαμβάνουν:

1. Προοδευτική χαλάρωση μυών (PMR)

Η προοδευτική χαλάρωση μυών αποτελεί μια τεχνική στιγμής για ανακούφιση από το στρες όταν αυτό παρουσιάζεται έντονο. Μπορεί κανείς να το κάνει στον ίδιο του τον εαυτό χαλαρώνοντας για μερικές στιγμές όλους τους μύες του σώματος. Αρχίζει από τα πόδια και ανεβαίνοντας ψηλότερα ως το κεφάλι. Ύστερα κλείνει τα μάτια ώστε να σταματήσει κάθε οπτικό ερέθισμα και να γίνει πλήρης συγκέντρωση στη χαλάρωση των μυών. Κι αυτό πρέπει να γίνεται ένα προς ένα μέρος του σώματος κάθε φορά. Μπορείτε να κάνετε προοδευτική χαλάρωση των μυών όσο συχνά χρειάζεται, όσο συχνά αισθάνεστε ότι το χρειάζεστε. 

Άλλες τεχνικές της στιγμής που μπορείτε να δοκιμάσετε είναι οι εξής:

• γείωση αισθήσεων / αισθανθείτε το δάπεδο
• ασκήσεις βαθιάς εισπνοής
• κάντε μικρό διάλειμμα ή περίπατο
• τεχνική τόνωσης αυτοπεποίθησης

2. Άσκηση

Η φυσική άσκηση μπορεί να ανακουφίσει από το στρες τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακρυπρόθεσμα. Πλούτος ερευνών υποστηρίζει τη χρήση σωματικής άσκησης για τη μείωση των επιπέδων στρες. Το τι άσκηση θα επιλεγεί εξαρτάται από τον άνθρωπο. 

Ασκήσεις που μπορούν να βοηθήσουν με το στρες περιλαμβάνουν:

• τρέξιμο
• γιόγκα
• περίπατος σε βουνό
• περίπατος
• κολύμβηση
• ποδηλασία
• ασκήσεις ενδυνάμωσης

3. Ασκήσεις / τεχνικές διαλογισμού ή συγκέντρωσης

Με τον όρο διαλογισμός περιγράφονται εκατοντάδες διαφορετικές προσεγγίσεις ώστε να επιτευχθεί η κατάσταση μυαλού ισορροπίας και ενσυναίσθησης / γνωστικότητας. Ο διαλογισμός ενσυνειδητότητας αποτελεί μια καλά ερευνημένη μεθοδολογία που περιλαμβάνει στην πλήρη συγκέντρωση στο τώρα, στην παρούσα στιγμή και παράλληλη εκμάθηση του να αφήνονται να περνούν οι σκέψεις που δεν βοηθούν. 

Ο διαλογισμός μπορεί να είναι ωφέλιμος για πνευματικά και φυσικά συμπτώματα του στρες και γι' αυτό θεωρείται ισχυρό εργαλείο που πρέπει να υπάρχει σε καθημερινή ρουτίνα. 

4. Διατήρηση ημερολογίου

Το να εκφράζει κανείς ακόμα και τις αρνητικές σκέψεις και τα συναισθήματα ανακουφίζει από το στρες και προάγει τη λύση του προβλήματος. Η διατήρηση ημερολογίου, είτε σε κανονικό χαρτί με στυλό / μολύβι είτε ηλεκτρονικά, σε κομπιούτερ ή τάμπλετ, μπορεί να βοηθήσει στην προσπάθεια ανακούφισης από το στρες. 

Επιπρόσθετα έρευνες έχουν δείξει ότι η καταγραφή γεγονότων και συναισθημάτων σε ημερολόγιο μπορεί να βοηθήσει με τα συμπτώματα συγκεκριμένων καταστάσεων ψυχικής υγείας, όπως διαταραχές άγχους που μπορούν να οδηγήσουν σε χρόνιο στρες. 

Επιλογές θεραπείας για το στρες

Αν το στρες επηρεάζει την καθημερινή σας ζωή τότε μπορεί να είναι βοηθητικό / χρήσιμο να μιλήσετε με έναν επαγγελματία υγείας που ειδικεύεται στην πνευματική υγεία. Μπορούν να βοηθήσουν ώστε να εντοπιστούν οι στρεσογόνοι παράγοντες και να συστήσουν / καθιερώσουν νέες τεχνικές διαχείρισης της κατάστασης. Συγκεκριμένες θεραπείες όπως η γνωστική συμπεριφορική θεραπεία εστιάζει στον μετασχηματισμό μη βοηθητικών σκέψεων και συμπεριφορικών μοτίβων / μοντέλων που συνεισφέρουν στην ύπαρξη στρες. 

Ένας γιατρός ενδέχεται να συνταγογραφήσει και φάρμακα που θα βοηθήσουν με την αποσυμπίεση των συμπτωμάτων που συνοδεύουν το στρες, όπως η ανησυχία, η κατάθλιψη και γαστρεντερικό ανακάτωμα. 

Τα συμπτώματα κάθε ανθρώπου και οι υποκείμενες αιτίες που προκαλούν στρες μπορεί να διαφέρουν αλλά παραδείγματα φαρμάκων που χρησιμοποιούνται για συμπτώματα που έχουν σχέση με το στρες περιλαμβάνουν:

• SSRI and SNRI αντικαταθλιπτικά (Prozac, Zoloft, Cymbalta)
• αντι-αγχωτικά (Xanax, Valium, Buspar)
• beta-blockers (Inderal, Lopresor, Tenormin)
• ηρεμιστικά (Ambien, Lunesta, Rozerem)
• σταθεροποιητές διάθεσης (Lithium, Depakote, Lamictal)

Πότε να μιλήσετε με γιατρό

Το στρες δεν θεωρείται εκ προοιμίου κακό και οι περισσότεροι άνθρωποι το βιώνουν με πολλούς διαφορετικούς τρόπους κάθε μέρα. Το βραχυπρόθεσμο στρες, αν και συχνά είναι άβολο, μπορεί να βοηθήσει το άτομο στο να πετύχει νέα πράγματα και να ενθαρρύνει στην ωρίμανση.

Όταν το στρες επιμένει, οι τυπικές στρατηγικές αντιμετώπισης στρες δεν έχουν αποτέλεσμα ή παρατηρείτε μια πτώση πνευματικής και φυσικής υγείας, τότε ίσως ήρθε η ώρα να μιλήσετε με έναν γιατρό. 

Τελικό συμπέρασμα

Το να βιώνει στρες ένας άνθρωπος ενεργοποιεί το ανοσοποιητικό του σύστημα. Βραχυπρόθεσμα αυτό είναι χρήσιμο αλλά μεσομακροπρόθεσμα δεν είναι. Συνεπώς η ανάπτυξη τεχνικών διαχείρισης του στρες βοηθάει στην αποτροπή της εξάντλησης του ανοσοποιητικού συστήματος και της σωστής λειτουργίας του. 

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Το περιεχόμενο του παρόντος διαδικτυακού ιστοτόπου δεν αποτελεί και δεν μπορεί να εκληφθεί ως ιατρική συμβουλή, διάγνωση, θεραπεία ή υπόδειξη. Όλες οι πληροφορίες παρέχονται στους αναγνώστες από επαγγελματίες υγείας, αποκλειστικά και μόνο για ενημερωτικούς σκοπούς. Δεν υπάρχει καμία πρόθεση το περιεχόμενο αυτό να υποκαταστήσει την εξατομικευμένη ιατρική συμβουλή, διάγνωση, πρόγνωση ή θεραπεία.

Χώρος ζωής, σημείο φροντίδας #carespot