Ηλίαση: Συμπτώματα, ευπαθείς ομάδες, πρόληψη και θεραπεία

Τους καλοκαιρινούς μήνες απολαμβάνουν άπαντες τον ήλιο και τη βιταμίνη D που προσφέρει στον οργανισμό όταν οι ακτίνες του έρχονται σε επαφή με την επιδερμίδα. Όμως υπάρχει μια κόκκινη γραμμή που αν την περάσει κανείς τα οφέλη θ' αρχίσουν να μετατρέπονται σε προβλήματα. Η ηλίαση, ή πιο επιστημονικά υπερθερμία, είναι ένα απ' αυτά. Η παρατεταμένη έκθεση ενός ανθρώπου στην ηλιακή ακτινοβολία μπορεί να προκαλέσει ηλίαση, ειδικά τους πιο ζεστούς καλοκαιρινούς μήνες και σε πολύ θερμό περιβάλλον.

Το ανθρώπινο σώμα έχει τους δικούς του μηχανισμούς να διατηρεί τη θερμοκρασία του εσωτερικά (37 βαθμούς Κελσίου) στα σωστά επίπεδα. Υπάρχει ένας... θερμοστάτης, μια θερμορυθμιστική μηχανή, στον εγκέφαλο. 

Όταν λοιπόν οι θερμοκρασίες του περιβάλλοντος είναι υψηλές ο οργανισμός αποβάλλει την θερμότητα και περιορίζει τις καύσεις. Είναι η φάση κατά την οποία ένας άνθρωπος ιδρώνει και αναπνέει πιο γρήγορα. Αυτή η διαδικασία άμυνας ωστόσο δε μπορεί να συμβαίνει για πολλές ώρες. Όταν λοιπόν υπάρχει υπερβολική έκθεση στον ήλιο η θερμορυθμιστική μηχανή του σώματος κουράζεται μετά από ένα διάστημα. Έτσι, με τον οργανισμό να συνεχίζει να παραμένει σε υψηλά επίπεδα ζέστης ο... θερμοστάτης αδυνατεί να συνεχίσει να ρυθμίζει τη θερμοκρασία με συνέπεια την ηλίαση. 

Ευπαθείς ομάδες / παράγοντες προδιάθεσης

Η υπερβολική έκθεση στον ήλιο και τις υψηλές θερμοκρασίες συνιστά τον βασικό λόγο της ηλίασης. Ωστόσο υπάρχουν και παράγοντες που προδιαθέτουν έναν οργανισμό. Συγκεκριμένες ομάδες ανθρώπων χαρακτηρίζονται υψηλού κινδύνου για να υποστούν ηλίαση και αυτές είναι τα μικρά παιδιά αλλά και τα μεγαλύτερης ηλικίας άτομα, ειδικά άνω των 65 ετών. Ομάδες υψηλού κινδύνου χαρακτηρίζονται οι παχύσαρκοι, όσοι υποφέρουν από καρδιακή ανεπάρκεια ή καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες αλκοόλ. Πιο ευάλωτο σε ηλίαση κάνουν ένα άτομο συγκεκριμένα φάρμακα όπως αντισταμινικά, κατά του Πάρκινσον ή αντικαταθλιπτικά. Φυσικά και είναι ευάλωτοι στις ζεστές και γεμάτες ήλιο ημέρες άνθρωποι που εργάζονται σε εξωτερικούς χώρους για ώρες ή γυμνάζονται σκληρά. 

Συμπτώματα

Όταν ένας άνθρωπος υποστεί ηλίαση το καταλαβαίνει από μια σειρά συμπτωμάτων. Κι αυτό γιατί αυτή η υπερθέρμανση του σώματος το οδηγεί να παράγει περισσότερο ιδρώτα από το κανονικό. Αυτός είναι και ο μηχανισμός ψύξης του οργανισμού. Μετά από υπερβολική έκθεση στον ήλιο και υψηλές θερμοκρασίες λοιπόν ο οργανισμός αδυνατεί να ανταποκριθεί άλλο και η θερμοκρασία του σώματος αυξάνεται παραπάνω από το κανονικό. Ένα από τα πρώτα συμπτώματα είναι η όψη του δέρματος, κοκκινίζει. Αν μιλάμε για ήπια ηλίαση, είναι πιθανά ως συμπτώματα τα εξής: πονοκέφαλος, εμβοές στα αυτιά, ζαλάδα / ναυτία, ταχυκαρδία, ταχύπνοια ή ακόμα και διαστολή της κόρης των ματιών που ονομάζεται μυδρίαση. 

Αν η ηλίαση είναι πιο σοβαρή είναι πιο σοβαρός και ο πονοκέφαλος ενώ η ασθένεια εκδηλώνεται και με άλλα συμπτώματα όπως ίλιγγος, αδυναμία ακόμα και απώλεια μνήμης ή συνείδησης. Πιθανό είναι και ένα λιποθυμικό επεισόδιο αλλά και φουσκάλες στο δέρμα. Σε σοβαρή ηλίαση «ανεβάζει» ο ασθενής και πυρετό. Στην ακόμα πιο σοβαρή μορφή ηλίασης που ονομάζεται πια θερμοπληξία ο ασθενής, πέρα από απώλεια συνείδησης, μπορεί να εμφανίσει σπασμούς, παραλήρημα ή παραισθήσεις. Ενδεχομένως και να ουρήσει ή να αφοδεύσει ακούσια ενώ πια η θερμοκρασία σώματος (πυρετός) φτάνει ή και ξεπερνάει τους 41 βαθμούς.

Η σοβαρής μορφής ηλίαση που πια φτάνει στα επίπεδα της θερμοπληξίας επιβάλλεται να αντιμετωπιστεί άμεσα γιατί ενδέχεται να προκαλέσει εγκεφαλικές βλάβες ενώ παρατηρείται ένα ποσοστό θνητότητας που μπορεί να φτάνει το 30%!

Πρόληψη

Όπως προαναφέρθηκε, ομάδες κινδύνου για να υποστούν ηλίαση είναι οι άνθρωποι μεγαλύτερης ηλικίας αλλά και τα μικρά παιδιά. Ωστόσο ηλίαση, αν δεν προσέξουν, μπορεί να υποστούν και άνθρωποι που ανήκουν σε άλλες ηλικιακές ομάδες. Η πρόληψη αποτελεί την καλύτερη επιλογή για την ηλίαση και την θερμοπληξία. Πως την προλαμβάνει κανείς;

• Αποφύγετε την έκθεση στον ήλιο και ειδικά τις πιο θερμές ώρες του 24ώρου, μεταξύ 11:00 και 17:00
• Φορέστε ανοιχτόχρωμα ρούχα με υφάσματα που επιτρέπουν στο δέρμα σας να αναπνέει
• Όταν βγαίνετε εκτός σπιτιού φορέστε αντηλιακό και καπέλο, αναζητήστε σκιές
• Πίνετε τακτικότατα υγρά και ειδικά νερό ή φρέσκους χυμούς
• Αποφύγετε τα οινοπνευματώδη ποτά γιατί αφυδατώνουν πιο γρήγορα τον οργανισμό
• Φάτε ελαφριά γεύματα, κατά προτίμηση με φρούτα και λαχανικά, μην το παρακάνετε με το φαγητό
• Αποφύγετε την έντονη άσκηση ή τη σωματική εργασία, αν είναι δυνατόν αποφύγετε και τα μέσα μαζικής μεταφοράς

Αντιμετώπιση 

Τι πρέπει να κάνετε αν δείτε συμπτώματα ηλίασης; Η άμεση απομάκρυνση από τον ήλιο και την υψηλή θερμοκρασία είναι το Νο1. Αναζητήστε άμεσα σκιερό και δροσερό μέρος και παράλληλα αφαιρέστε ρούχα. Η λήψη υγρών, δίχως ζάχαρη ή αλκοόλ, είναι απαραίτητη ενώ βοηθάει και η τοποθέτηση δροσερής κομπρέσας στον αυχένα και το μέτωπο. 

Αν υπάρχει δυνατότητα για δροσερό ντους είναι ό,τι καλύτερο. Επίσης θα βοηθήσει η χορήγηση πόσιμου νερού με μια μικρή κουταλιά αλάτι (αραιωμένο σε 1 λίτρο) καθώς συνεισφέρει στη διατήρηση υγρών και ηλεκτρολυτών που φεύγει μέσω του ιδρώτα από το σώμα. Σημαντικό είναι να τονιστεί ότι καλό είναι να αποφεύγονται τα υγρά εφόσον έχει γίνει εμετός από τον ασθενή, αν έχει ναυτία, υπνηλία ή μειωμένη αντίληψη. Η άμεση ιατρική βοήθεια είναι ό,τι καλύτερο στην προκειμένη περίπτωση. 

Αν δεν μιλάμε απλά για ηλίαση αλλά θερμοπληξία η κατάσταση κρίνεται πολύ σοβαρή και ο ασθενής επιβάλλεται να μεταφερθεί το συντομότερο σ' ένα νοσηλευτικό ίδρυμα για να λάβει την κατάλληλη θεραπεία. 

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Το περιεχόμενο του παρόντος διαδικτυακού ιστοτόπου δεν αποτελεί και δεν μπορεί να εκληφθεί ως ιατρική συμβουλή, διάγνωση, θεραπεία ή υπόδειξη. Όλες οι πληροφορίες παρέχονται στους αναγνώστες από επαγγελματίες υγείας, αποκλειστικά και μόνο για ενημερωτικούς σκοπούς. Δεν υπάρχει καμία πρόθεση το περιεχόμενο αυτό να υποκαταστήσει την εξατομικευμένη ιατρική συμβουλή, διάγνωση, πρόγνωση ή θεραπεία.

Χώρος ζωής, σημείο φροντίδας #carespot