Υψηλά Επίπεδα Κορτιζόλης: Συμπτώματα και αιτίες

Ο καθένας μπορεί να έχει υψηλά επίπεδα κορτιζόλης από καιρού εις καιρόν. Μάλιστα συχνά ποικίλουν αυτά τα επίπεδα ακόμα και κατά τη διάρκεια της μέρας. Αυτό αποτελεί μέρος της φυσιολογικής αντίδρασης του οργανισμού σε απειλές και κινδύνους της υγείας. 

Ωστόσο, αν το σώμα διαρκώς παράγει υπερβολικές ποσότητες κορτιζόλης, συνήθως υποδεικνύει ένα υποκείμενο πρόβλημα υγείας. Συνεχίστε το διάβασμα ώστε να μπορέσετε κι εσείς οι ίδιοι να αναγνωρίσετε τα συμπτώματα υψηλών επιπέδων κορτιζόλης στο σώμα σας, τις πιθανές αιτίες και πότε να δείτε γιατρό. 

Συμπτώματα υψηλής κορτιζόλης

Τα υψηλά επίπεδα κορτιζόλης μπορούν να προκαλέσουν ένα εύρος συμπτωμάτων. Τα συμπτώματα εξαρτώνται από την αιτία για να παρουσιαστεί η αύξηση επιπέδων κορτιζόλης ή ακόμα και το πόσο ψηλά ή χαμηλά είναι αυτά. Γενικά, σημάδια και συμπτώματα υπερβολικών επιπέδων κορτιζόλης περιλαμβάνουν τα παρακάτω: 

• πρόσληψη βάρους, κυρίως γύρω από το πρόσωπο και στην κοιλιακή χώρα
• ακμή
• λέπτυνση δέρματος
• ευκολία σε μώλωπες
• κοκκινίλες στο πρόσωπο
• αργή επούλωση πληγών
• έντονο αίσθημα κόπωσης
• ευερεθιστότητα
• δυσκολία στη συγκέντρωση
• υψηλή αρτηριακή πίεση
• πονοκέφαλοι

Αιτίες υψηλών επιπέδων κορτιζόλης

Όταν τα επίπεδα κορτιζόλης είναι χαμηλά, τότε ο υποθάλαμος απελευθερώνει την κορτικοτροποιητική ορμόνη CRH που πυροδοτεί την πρόσθια υπόφυση να απελευθερώσει την αδρενοκορτικοτροποιητική ορμόνη (ACTH). Αυτή προκαλεί το επινεφρίδιο να δημιουργήσει και να απελευθερώσει περισσότερη κορτιζόλη. Υπάρχουν διάφοροι λόγοι για τους οποίους το επινεφρίδιο μπορεί να παράξει και να απελευθερώσει υπερβολική κορτιζόλη όπως οι παρακάτω:

Στρες;

Το στρες πυροδοτεί έναν συνδυασμό σινιάλων εντός του σώματος από ορμόνες και νεύρα. Αυτά τα σινιάλα προκαλούν το επινεφρίδιο να απελευθερώσει ορμόνες, μεταξύ αυτών την αδρεναλίνη και την κορτιζόλη. Ως αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης είναι ένας υψηλός καρδιακός ρυθμός και ενέργεια ως μέρος της καταπολέμησης της απειλής που θεωρεί ότι δέχεται ο οργανισμός. Έτσι ο οργανισμός ενός ανθρώπου προετοιμάζεται για πιθανή εμφάνιση επικίνδυνων καταστάσεων και απειλών για την υγεία. 

Με το που περάσει ο κίνδυνος οι ορμόνες επιστρέφουν στα φυσιολογικά τους επίπεδα όπως και οι λειτουργίες του σώματος. Όμως όταν ένας άνθρωπος βρίσκεται υπό διαρκές στρες, αυτή η απάντηση του οργανισμού δεν κλείνει πάντα. Η μακροπρόθεσμη έκθεση σε υψηλά επίπεδα κορτιζόλης και στρες μπορεί να επηρεάσει αρνητικά σχεδόν κάθε λειτουργία του ανθρώπινου οργανισμού. Έτσι αυξάνονται και οι πιθανότητες εμφάνισης διαφόρων νοσημάτων / προβλημάτων υγείας, όπως καρδιακό ή εγκεφαλικό επεισόδιο. 

Θέματα με τον ενδοκρινή αδένα:

Ο ενδοκρινής αδένας βρίσκεται στη βάση του εγκεφάλου. Συχνά γίνεται αναφορά σ' αυτόν τον αδένα ως ο κυρίαρχος - master επειδή παρατηρεί και ελέγχει αρκετές από τις λειτουργίες του οργανισμού απελευθερώνοντας ορμόνες. 

Θέματα με τον ενδροκρινή αδένα όπως υπάρξη καρκινικών όγκων μπορεί να προκαλέσει υπερ ή υπό παραγωγή ορμονών και αυτή η κατάσταση πυροδοτεί τα επινεφρίδια να απελευθερώσουν περισσότερη κορτιζόλη. 

Όγκοι στα επινεφρίδια:

Τα επινεφρίδια βρίσκονται ακριβώς πάνω από τα νεφρά. Οι όγκοι σ' αυτά μπορεί να είναι καλοήθεις ή κακοήθεις και να ποικίλλουν σε μέγεθος. Και οι δύο τύποι οδηγούν σε υψηλά επίπεδα ορμονών, μεταξύ αυτών και της κορτιζόλης. 

Επιπρόσθετα, αν ο όγκος είναι αρκετά μεγάλος ώστε να πιέσει τα κοντινά όργανα, μπορεί να παρατηρήσετε πόνο ή αίσθηση πληρότητας στην κοιλιά. Οι όγκοι στα επινεφρίδια είναι συνήθως καλοήθεις και εμφανίζονται κατά προσέγγιση σε 1 στους 10 ανθρώπους. Ο καρκίνος στα επινεφρίδια είναι πιο σπάνιος.

Παρενέργειες φαρμάκων:

Συγκεκριμένα φάρμακα μπορεί να προκαλέσουν αυξημένα επίπεδα κορτιζόλης. Τα κορτικοστεροειδή φάρμακα μπορεί να προκαλέσουν υψηλά επίπεδα κορτιζόλης αν τα λάβετε σε υψηλές δόσεις ή για μεγάλη χρονικά περίοδο. Το να βρείτε ποια είναι η σωστή δόση των συγκεκριμένων φαρμάκων, όπως συνταγογραφούνται, πιθανότατα θα βοηθήσει στο να μην αυξηθούν τα επίπεδα κορτιζόλης. 

Δεν πρέπει ποτέ να σταματήσετε τη λήψη στεροειδών φαρμάκων χωρίς ν' αρχίσετε πρώτα τη σταδιακή τους μείωση ή δίχως να μιλήσετε πρώτα με τον γιατρό σας. Η απότομη διακοπή τους μπορεί να προκαλέσει επινεφριδική ανεπάρκεια που σημαίνει διακοπή λειτουργίας των επινεφριδίων.  

Πότε πρέπει να συμβουλευτείτε γιατρό; 

Αν έχετε την αίσθηση / υποψία ότι τα επίπεδα κορτιζόλης σας είναι υψηλά, πρέπει να συμβουλευτείτε γιατρό για ένα αιματολογικό τεστ όπου θα εξακριβώσει αν ισχύει ή όχι. Τα υψηλά επίπεδα κορτιζόλης προκαλούν μη συγκεκριμένα συμπτώματα, που σημαίνει αρκετές ιατρικές καταστάσεις μπορεί να είναι υπεύθυνες γι' αυτά. Αν βιώνετε συμπτώματα, ένας γιατρός μπορεί να συστήσει τα ακόλουθα τεστ:

Τεστ κορτιζόλης μέσω ούρων και αίματος:

Αυτά τα τεστ μετρούν τα επίπεδα κορτιζόλης στο αίμα και τα ούρα. Τα αιματολογικά τεστ χρησιμοποιούν δείγμα αίματος που τραβιέται με σύριγγα από τις φλέβες. Όσον αφορά το τεστ επιπέδων κορτιζόλης μέσω ούρων, γίνονται μετρήσεις σε περίοδο 24 ωρών. Οι τεχνικοί στα σχετικά εργαστήρια αναλύουν το δείγμα από το αίμα και τα ούρα και διαπιστώνουν αν υπάρχουν ή όχι υψηλά επίπεδα κορτιζόλης. 

Τεστ σάλιου:

Ένα δείγμα σάλιου που συλλέγεται τη νύχτα μπορεί να δείξει αν τα επίπεδα κορτιζόλης είναι υψηλά. Τα επίπεδα κορτιζόλης αυξάνονται και μειώνονται κατά τη διάρκεια της ημέρας και πέφτουν σημαντικά τη νύχτα. Αν τα επίπεδα κορτιζόλης είναι υψηλά τη νύχτα τότε είναι πιθανό να σημαίνει ότι ο άνθρωπος έχει σύνδρομο Cushing.

Τεστ απεικόνισης - μαγνητική:

Τα τεστ απεικόνισης όπως η μαγνητική (MRI) μπορεί να είναι χρήσιμα για να δείξουν αν υπάρχουν τυχόν όγκοι ή άλλες ανωμαλίες στους αδένες της υπόφυσης ή τα επινεφρίδια. 

Τα υψηλά επίπεδα κορτιζόλης μπορεί να αυξήσουν το ρίσκο διαφόρων καταστάσεων υγείας όπως:

• καρδιαγγειακά νοσήματα
• οστεοπόρωση
• διαβήτης

Αν ο γιατρός διαπιστώσει ότι υπάρχουν υψηλά επίπεδα κορτιζόλης θα φροντίσει να εντοπίσει την υποκείμενη αιτία και θα συμβουλέψει για την κατάλληλη θεραπεία. 

Τελικό συμπέρασμα

Τα συμπτώματα των υψηλών επιπέδων κορτιζόλης γενικά είναι μη συγκεκριμένα, αλλά μπορεί να περιλαμβάνουν πρόσληψη - αύξηση βάρους, ακμή, αδυναμία μυών, κόπωση και άλλα. Οι αιτίες υψηλών επιπέδων κορτιζόλης περιλαμβάνουν το στρες, τους όγκους στα επινεφρίδια και θέματα με τον ενδοκρινή αδένα. Αν ο γιατρός επιβεβαιώσει ότι υπάρχουν υψηλά επίπεδα κορτιζόλης, τότε συνήθως μέσω τεστ ούρων και αίματος θα εντοπίσει την υποκείμενη κατάσταση που οδηγεί σ' αυτό και θα συμβουλέψει για την κατάλληλη θεραπεία προκειμένου να ρίξει τα επίπεδα στα φυσιολογικά. 

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Το περιεχόμενο του παρόντος διαδικτυακού ιστοτόπου δεν αποτελεί και δεν μπορεί να εκληφθεί ως ιατρική συμβουλή, διάγνωση, θεραπεία ή υπόδειξη. Όλες οι πληροφορίες παρέχονται στους αναγνώστες από επαγγελματίες υγείας, αποκλειστικά και μόνο για ενημερωτικούς σκοπούς. Δεν υπάρχει καμία πρόθεση το περιεχόμενο αυτό να υποκαταστήσει την εξατομικευμένη ιατρική συμβουλή, διάγνωση, πρόγνωση ή θεραπεία.

Χώρος ζωής, σημείο φροντίδας #carespot