Αντηλιακό: Οι απαντήσεις στις πιο συχνές ερωτήσεις

Από πολύ κόσμο το αντηλιακό αντιμετωπίζεται ως... αξεσουάρ για την παραλία. Κάθε άλλο παρά τέτοιο είναι. Αντιθέτως αποτελεί κάτι απαραίτητο για την υγεία της επιδερμίδας αλλά και τη γενικότερη ενός ανθρώπου. Πρέπει να βρίσκεται στην καθημερινή ρουτίνα ομορφιάς κάθε ανθρώπου. Ως γνωστόν ένα δέρμα που εκτίθεται στον ήλιο και τις ακτινοβολίες του δίχως προστασία κινδυνεύει άμεσα με έγκαυμα (για το οποίον υπάρχει τρόπος άμεσης ανακούφισης) και μεσομακροπρόθεσμα με πρόωρη γήρανση και καρκίνο. Επειδή λοιπόν υπάρχει αρκετή σύγχυση σχετικά με τα αντηλιακά που συστήνονται πια από τους δερματολόγους για χρήση 12 μήνες το χρόνο, ακόμα και σε μέρες με συννεφιά τον χειμώνα, στο carespot αποφασίσαμε να σας λύσουμε τις βασικές απορίες. Ακολουθούν σ' αυτό το blog οι απαντήσεις στις πιο συχνές ερωτήσεις σχετικά με τα αντηλιακά και τη σωστή χρήση τους.

Ποιοί άνθρωποι έχουν ανάγκη το αντηλιακό;

Κυριολεκτικά όλοι χρειάζονται αντηλιακό. Η χρήση αντηλιακού μπορεί να εμποδίσει την εμφάνιση καρκίνου του δέρματος προστατεύοντάς του από τις βλαβερές υπεριώδεις ακτίνες. Κάθε άνθρωπος μπορεί να εμφανίσει καρκίνο του δέρματος, ανεξαρτήτως ηλικίας, φύλου ή χρώματος στο δέρμα. Στην πραγματικότητα εκτιμάται ότι ένας στους πέντε (1/5) Αμερικανούς πολίτες αναπτύσσει καρκίνο του δέρματος κάποια στιγμή στη ζωή του. Το αντηλιακό μπορεί επίσης να προλάβει την πρόωρη γήρανση του δέρματος, τις ρυτίδες και τα σημάδια της ηλικίας που προκαλούνται από την υπερβολική έκθεση στις UV ακτίνες δίχως προστασία. 

Τι αντηλιακό να χρησιμοποιήσω;

Ο αμερικανική ακαδημία δερματολογίας (AAD) συστήνει ότι όλοι πρέπει να χρησιμοποιούν αντηλιακό που τηρεί τις ακόλουθες προδιαγραφές:

• Παρέχει προστασία ευρέου φάσματος (προστασία από UVA και UVB)
• Έχει δείκτη προστασίας SPF30 ή μεγαλύτερο
• Είναι αδιάβροχο

Ένα αντηλιακό που προσφέρει τα παραπάνω βοηθάει το δέρμα ώστε να μην υποστεί έγκαυμα ή να γεράσει πρόωρα. Φυσικά προστατεύει από πιθανή εμφάνιση καρκίνου δέρματος. Ωστόσο το αντηλιακό από μόνο του δεν μπορεί να προστατέψει απόλυτα. Γι' αυτό οι δερματολόγοι προτείνουν / συστήνουν και τα παρακάτω για ανθρώπους που χρησιμοποιούν αντηλιακό στον ήλιο αλλά δεν φοράνε ρούχα:

Αναζητήστε σκιά. Οι ακτίνες του ηλίου είναι πιο δυνατές μεταξύ 10 π.μ. (10:00) και 2 μ.μ. (14:00). 

Φορέστε προστατευτικά ρούχα. Προτιμήστε ελαφριά ρούχα και με μακρύ μανίκι στο πάνω μέρος αλλά και παντελόνια στο κάτω. Συστήνεται η χρήση καπέλου αλλά και γυαλιών ηλίου με αντηλιακή προστασία. Για πιο αποτελεσματική προστασία από τις υπεριώδεις ακτίνες προτιμήστε ρούχα με αντηλιακή προστασία (UPF) που αναγράφεται στην ετικέτα.

Αποφύγετε τα κρεβάτια μαυρίσματος. Η υπεριώδης ακτινοβολία από τον ήλιο αλλά και τα κρεβάτια μαυρίσματος (σολάριουμ) μπορεί να προκαλέσει καρκίνο του δέρματος και πρόωρη γήρανση δέρματος. Αν θέλετε να αποκτήσετε μαύρισμα σκεφτείτε τη χρήση προϊόντος που μαυρίζει το δέρμα αλλά συνεχίστε να χρησιμοποιείτε αντηλιακό. 

Χρησιμοποιήστε έξτρα προστασία κοντά στο νερό, το χιόνι και την άμμο αφού έχουν την τάση να αντανακλούν τις βλαβερές υπεριώδεις ακτινοβολίες του ηλίου που αυξάνουν τις πιθανότητες εγκαύματος. 

Πότε να χρησιμοποιήσω αντηλιακό;

Χαρακτηρίζεται απαραίτητη η χρήση αντηλιακού κάθε μέρα στο δέρμα που δεν καλύπτεται από τα ρούχα εφόσον κάποιος βγαίνει σε εξωτερικό χώρο. Ο ήλιος εκπέμπει βλαβερές υπεριώδεις ακτίνες (UV) όλο το χρόνο. Ακόμα και με συννεφιά υπολογίζεται ότι το 80% των βλαβερών ακτινών μπορεί να διαπεράσει τα σύννεφα. 

Πόσο αντηλιακό να χρησιμοποιήσω και πόσο συχνά να το απλώνω;

Απλώστε αρκετό αντηλιακό να καλύψετε όλο το δέρμα που μένει ακάλυπτο από ρούχα. Οι περισσότεροι ενήλικες, προκειμένου να απλώσουν αντηλιακό σε κάθε εκατοστό δέρματος, χρειάζονται μια ούντσα ή αλλιώς ποσότητα ικανή να γεμίσει ένα μικρό ποτήρι - σφηνάκι. 

• Μην ξεχνάτε να απλώνετε αντηλιακό στο πάνω μέρος των ποδιών, τον λαιμό, τον σβέρκο, τα αυτιά και την κορυφή του κεφαλιού εφόσον δεν υπάρχουν μαλλιά. 
• Απλώστε αντηλιακό σε στεγνό δέρμα τουλάχιστον 15 λεπτά πριν από την έκθεση στον ήλιο. 
• Ο καρκίνος δέρματος μπορεί να σχηματιστεί ακόμα και από τα χείλη γι' αυτό συστήνεται η χρήση αντηλιακού balm / κραγιόν χειλιών που έχει δείκτη προστασίας τουλάχιστον 30SPF.
• Όταν βγαίνετε σε εξωτερικό χώρο φροντίστε να επαναλαμβάνετε τη διαδικασία χρήσης αντηλιακού στο δέρμα ανά δύο ώρες και πιο τακτικά αν ιδρώνετε ή κολυμπάτε.

Ποιά η διαφορά μεταξύ UVA και UVB;

Το ηλιακό φως περιέχει δύο τύπους βλαβερών ακτινών που φτάνουν στη γη, τις UVA και UVB. Η υπερέκθεση σε οποιαδήποτε από τις δύο μπορεί να οδηγήσει σε καρκίνο του δέρματος. Επιπρόσθετα από τη συνέπεια του καρκίνου, ιδού τι μπορούν να προκαλέσουν αυτές οι ακτίνες:

UVA ακτίνες ή αλλιώς ακτίνες της γήρανσης (που περνούν και μέσα από το τζάμι) μπορούν να κάνουν το δέρμα να γεράσει πρόωρα εμφανίζοντας ρυτίδες και κηλίδες ηλικίας

UVB ακτίνες ή αλλιώς ακτίνες του εγκαύματος (που μπλοκάρονται από το τζάμι) αφού είναι η βασική αιτία για ηλιακό έγκαυμα

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας και πιο συγκεκριμένα το τμήμα του που ερευνά για τον καρκίνο έχει ανακηρύξει την ακτινοβολία UV που προέρχεται από τον ήλιο αλλά και τεχνητούς τρόπους (π.χ. κρεβάτια μαυρίσματος) ως καρκινογόνα.

Δεν υπάρχει ασφαλής τρόπος για μαύρισμα. Κάθε φορά που επιχειρεί να αποκτήσει μαύρισμα ένας άνθρωπος κάνει ζημιά / βλάπτει το δέρμα του. Καθώς λοιπόν αυτή η ζημιά εξελίσσεται, επιταχύνεται η γήρανση του δέρματος και αυξάνονται οι πιθανότητες για εμφάνιση όλων των μορφών καρκίνου. 

Τι είδους αντηλιακό να χρησιμοποιήσω;

Ο καλύτερος τύπος αντηλιακού είναι ένα που θα μπορέσετε να χρησιμοποιήσετε ξανά και ξανά. Βεβαιωθείτε ότι προσφέρει προστασία ευρέου φάσματος (και UVA και UVB) και έχει δείκτη προστασίας SPF από 30 και πάνω. Σημαντικό επίσης είναι το αντηλιακό να έχει αδιάβροχη ικανότητα.

Το είδος αντηλιακού που χρησιμοποιεί κανείς αποτελεί και προσωπική επιλογή του καθενός και ποικίλλει ανάλογα με την περιοχή του σώματος που επιθυμεί κάποιος να προστατέψει. Οι διαθέσιμες επιλογές αντηλιακών περιλαμβάνουν λοσιόν, κρέμες, τζελ, αλοιφές, στικ και σπρέι.  

• Οι κρέμες θεωρούνται καλύτερες για ξηρά δέρματα και για χρήση στο πρόσωπο
• Τα τζελ είναι καλά για λιπαρές επιδερμίδες και περιοχές που έχουν τρίχες όπως το κρανίο ή το στήθος του άντρα
• Τα στικ είναι ιδανικά για τις περιοχές γύρω από τα μάτια

Τα σπρέι μερικές φορές προτιμώνται από τους γονείς γιατί είναι εύκολα να χρησιμοποιηθούν και να απλωθούν στα δέρματα των παιδιών. Ωστόσο η πρόκληση με τα σπρέι είναι ότι παραμένει σε αμφιβολία αν έχει απλωθεί επαρκής ποσότητα για αντηλιακή προστασία στα παιδιά. Σχετικά με τη χρήση αντηλιακών σπρέι ακολουθούν και τα εξής SOS tips:

• Ψεκάστε στο δέρμα των παιδιών έως ότου γλιστράει και ύστερα τρίψτε παντού
• Μην ψεκάζετε ενώ καπνίζετε ή βρίσκεστε κοντά σε κάποια φλόγα
• Αποφύγετε την εισπνοή του σπρέι και ένας ασφαλής τρόπος είναι να μην ψεκάζετε κοντά στο στόμα ή ακόμα και τον λαιμό ενώ παρατηρήστε και προς τα που φυσάει ο άνεμος
• Τα αντηλιακά με χρώμα προσθέτουν προστασία ενάντια στο ορατό φως, πέρα από την προστασία στις ακτίνες UVA και UVB. Οι έρευνες δείχνουν ότι το ορατό φως μπορεί να χειροτερέψει τα σημάδια ηλικίας που προκαλούνται από τον ήλιο. Επίσης τα αντηλιακά με χρώμα που ταιριάζουν στον χρωματικό τόνο της επιδερμίδας βοηθούν στη μη εμφάνιση ορατής κρούστας προϊόντος που μένει στο δέρμα μετά τη χρήση αντηλιακού. 
• Τα αντηλιακά που έχουν και δράση απώθησης εντόμων δεν συστήνονται από τον αμερικανικό οργανισμό φαρμάκων, αντιθέτως συστήνεται να αγοράζονται διαφορετικά προϊόντα που έχουν τη δική τους συγκεκριμένη χρήση.  
• Υπάρχουν ενυδατικά προϊόντα που παρέχουν και αντηλιακή προστασία κι αυτό είναι πολύ βολικό. Ωστόσο θα πρέπει να θυμάται κανείς ότι το αντηλιακό πρέπει να απλώνεται / ανανεώνεται κάθε 2-3 ώρες (ή και πιο σύντομα, εξαρτάται από την έκθεση στον ήλιο) ενώ δεν συμβαίνει το ίδιο με την ενυδατική. Επιπρόσθετα μην ξεχνάμε ότι μερικά αντηλιακά είναι αδιάβροχα ενώ δεν ισχύει το ίδιο με τις ενυδατικές. 

Ποιά είναι η διαφορά μεταξύ χημικών και φυσικών αντηλιακών;

Η πρωταρχική διαφορά μεταξύ αυτών των αντηλιακών εστιάζεται στα ενεργά συστατικά που περιέχουν. Αν το ενεργό συστατικό στο αντηλιακό είναι διοξείδιο τιτανίου (titanium dioxide), οξείδιο του ψευδαργύρου (zinc oxide) ή και τα δύο μιλάμε για φυσικό αντηλιακό. Οι δερματολόγοι συστήνουν φυσικά αντηλιακά που αποκαλούνται και μεταλλικά για τους ανθρώπους με ευαίσθητο δέρμα. Αν το αντηλιακό δεν περιέχει κάτι από τα δύο παραπάνω, δηλαδή διοξείδιο τιτανίου ή οξείδιο του ψευδαργύρου, τότε είναι χημικό. 

Μερικά αντηλιακά αποκαλούνται υβριδικά επειδή περιέχουν ένα ή περισσότερα ενεργά συστατικά που τα συναντάμε και στα χημικά και στα φυσικά αντηλιακά. Για να βεβαιωθείτε ποια ενεργά συστατικά περιλαμβάνει το δικό σας αντηλιακό τσεκάρετε την ετικέτα όπου αναγράφεται η σήμανση: ενεργά συστατικά. 

Είτε μιλάμε για φυσικό είτε για χημικό ή και υβριδικό ακόμα αντηλιακό, όλα παρέχουν ένα προστατευτικό στρώμα στο δέρμα που απορροφά τις ακτίνες του ηλίου. Επιπρόσθετα στην απορρόφηση των ακτινών, τα φυσικά αντηλιακά αντανακλούν τις ακτίνες του ηλίου. Οποιοδήποτε από αυτά τα αντηλιακά μπορεί αποτελεσματικά να προστατέψει την επιδερμίδα αν είναι ευρέου φάσματος, αδιάβροχο και έχει δείκτη προστασίας SPF από 30 και πάνω. 

Είναι καλύτερο ένα αντηλιακό με υψηλότερο δείκτη προστασίας SPF από ένα χαμηλότερο;

Οι δερματολόγοι συστήνουν να χρησιμοποιείται ένα αντηλιακό με δείκτη προστασίας SPF τουλάχιστον 30 το οποίο μπλοκάρει το 97% των ακτινών UVB. Τα υψηλότερα νούμερα μπλοκάρουν ελαφρώς περισσότερο ποσοστό ακτινών αλλά κανένα δεν μπλοκάρει το 100%. 

Είναι επίσης σημαντικό να θυμάται κανείς ότι τα αντηλιακά με υψηλότερο δείκτη προστασίας διαρκούν όσο κι εκείνα με τον χαμηλότερο. Δηλαδή το αντηλιακό με πολύ υψηλό δείκτη προστασίας SPF δεν αυξάνει τον επιτρεπόμενο χρόνο που μπορεί να μείνει ένας άνθρωπος εκτός κλειστών χώρων, εκτεθειμένος στον ήλιο. Για να παραταθεί ο χρόνος που περνάει κανείς στον ήλιο πρέπει να απλώσει ξανά στην επιδερμίδα του αντηλιακό. 

Οι περισσότεροι άνθρωποι βάζουν περίπου το 20 με 50% ποσότητας αντηλιακού που χρειάζεται για να υπάρξει η κάλυψη / προστασία SPF που αναγράφεται στη συσκευασία. Κατά προσέγγιση πρέπει να φρεσκάρει κάποιος το στρώμα αντηλιακού στο δέρμα του περίπου ανά δύο ώρες εφόσον βρίσκεται σε εξωτερικό χώρο. Μάλιστα συστήνεται να γίνεται χρήση αντηλιακού ακόμα και με συννεφιά. 

Μπορώ να χρησιμοποιήσω το φετινό καλοκαίρι το αντηλιακό που αγόρασα πέρυσι;

Οι δερματολόγοι συστήνουν τη χρήση αντηλιακού κάθε μέρα όλο το χρόνο σε ανθρώπους που βγαίνουν εκτός κλειστών χώρων. Η χρήση φυσικά να γίνεται στα σημεία του δέρματος που δεν καλύπτονται από ρούχα. Από εκεί και έπειτα, θεωρείται βέβαιο πως αν ένας άνθρωπος χρησιμοποιεί τη σωστή / επαρκή ποσότητα αντηλιακού τότε το μπουκαλάκι δεν θα κρατήσει για πολύ. Αν έχει ξεμείνει αντηλιακό από το περασμένο καλοκαίρι και το οποίο δεν έχετε χρησιμοποιήσει για καιρό, ιδού μερικές οδηγίες που μπορείτε να ακολουθήσετε:

• Ο Αμερικανικός Οργανισμός Φαρμάκων απαιτεί από τους κατασκευαστές αντηλιακών τα προϊόντα τους να διατηρούν τη δύναμη προστασίας τους για τουλάχιστον τρία (3) χρόνια
• Στις συσκευασίες αντηλιακών συνήθως αναγράφεται ημερομηνία λήξης κι εφόσον ξεπεραστεί καλό είναι να πεταχτεί και να αγοραστεί νέο
• Αν το αντηλιακό σας δεν αναγράφει ημερομηνία λήξης γράψτε / σημειώστε στο μπουκάλι την ημερομηνία που το αγοράσατε και θα ξέρετε πότε να το πετάξετε
• Αν δεν είστε βέβαιοι για το αν πρέπει να πεταχτεί το αντηλιακό μπορείτε να δείτε / παρατηρήσετε ορατά σημάδια (π.χ. αλλαγή στο χρώμα του ή τη σύνθεσή του) που το καθιστούν ακατάλληλο για χρήση
• Να αποφεύγετε να αφήνετε το αντηλιακό εκτεθειμένο στον ήλιο ή σε περιβάλλον με πολύ υψηλή θερμοκρασία (π.χ. εντός του αυτοκινήτου το οποίο βρίσκεται στον ήλιο) αφού έτσι θα επιταχυνθεί η διάλυση των συστατικών που περιέχει και ουσιαστικά θα λήξει πριν από την ώρα του

Η χρήση αντηλιακού περιορίζει τη λήψη βιταμίνης D από τον ήλιο;

Η χρήση αντηλιακού είναι πιθανό να μειώσει την πρόσληψη βιταμίνης D από τον ήλιο κατά την έκθεση της επιδερμίδας στην ακτινοβολία. Ωστόσο τα οφέλη προστασίας από τις υπεριώδεις ακτίνες είναι πολλαπλά σε σχέση με την άμεση πρόσληψη της ποσότητας βιταμίνης D που χρειάζεται ο οργανισμός αφού ελλοχεύουν κίνδυνοι εγκαύματος, γήρανσης δέρματος και καρκίνου. Εξάλλου βιταμίνη D μπορεί να πάρει ένας άνθρωπος και μέσω διατροφής. Φυσικά υπάρχουν διαθέσιμα σε όλα τα φαρμακείο σκευάσματα βιταμίνης D τα οποία είναι απόλυτα ασφαλή και εγκεκριμένα. Συστήνεται βεβαίως η λήψη τους ύστερα από συνεννόηση με τον γιατρό και τον φαρμακοποιό. 

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Το περιεχόμενο του παρόντος διαδικτυακού ιστοτόπου δεν αποτελεί και δεν μπορεί να εκληφθεί ως ιατρική συμβουλή, διάγνωση, θεραπεία ή υπόδειξη. Όλες οι πληροφορίες παρέχονται στους αναγνώστες από επαγγελματίες υγείας, αποκλειστικά και μόνο για ενημερωτικούς σκοπούς. Δεν υπάρχει καμία πρόθεση το περιεχόμενο αυτό να υποκαταστήσει την εξατομικευμένη ιατρική συμβουλή, διάγνωση, πρόγνωση ή θεραπεία.

Χώρος ζωής, σημείο φροντίδας #carespot