Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών: Αιτίες, συμπτώματα και αντιμετώπιση

Το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών αποτελεί μια ορμονολογική διαταραχή που συμβαίνει όταν οι ωοθήκες (σ.σ.: το όργανο που δημιουργεί και απελευθερώνει ωάρια) παράγουν ορμόνες παραπάνω από το κανονικό. 

Στις ασθενείς με αυτό το σύνδρομο οι ωοθήκες τους παράγουν ασυνήθιστα υψηλά επίπεδα των ορμονών που λέγονται ανδρογόνα. Αυτό προκαλεί ανισορροπία στις ορμόνες της αναπαραγωγής. Και όλο αυτό έχει ως αποτέλεσμα ακανόνιστο εμμηνορρυσιακό κύκλο, εντελώς «χαμένες» περιόδους και απρόβλεπτη ωορρηξία. Μικρές κύστες μπορεί να είναι ορατές στις ωοθήκες μετά από υπέρηχο εξαιτίας της έλλειψης ωορρηξίας. Ωστόσο παρότι λέγονται πολυκυστικές δεν είναι απαραίτητο να υπάρχουν κύστες στις ωοθήκες για να διαγνωστεί το σύνδρομο αυτό. Οι κύστες των ωοθηκών δεν είναι επικίνδυνες ή επίπονες. 

Το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών αποτελεί μία από τις πλέον συνηθισμένες αιτίες υπογονιμότητας στις γυναίκες. Επίσης μπορεί να αυξήσει το ρίσκο εμφάνισης άλλων ασθενειών. Ο προσωπικός σας γιατρός θα φροντίσει για το σύνδρομο με βάση τα συμπτώματα που έχετε εμφανίσει και φυσικά εφόσον θέλετε να μείνετε έγκυος. 

Σε τι ηλικία αρχίζει το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS) 

Οι γυναίκες μπορούν να εμφανίσουν σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών οποιαδήποτε στιγμή μετά την εφηβεία. Στις περισσότερες περιπτώσεις η διάγνωση γίνεται στις δεκαετίες των 20 και 30 ετών κι ενώ προσπαθούν να μείνουν έγκυες. Ενδέχεται να υπάρχουν αυξημένες πιθανότητες για εμφάνιση συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών σε άτομα που είναι παχύσαρκα ή υπάρχει ιστορικό του συνδρόμου στην οικογένεια (π.χ. το είχε η μητέρα). 

Πόσο συχνό είναι το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS) 

Το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS) είναι αρκετά συνηθισμένο, υπολογίζεται ότι περίπου το 15% των γυναικών σε αναπαραγωγική ηλικία το έχουν. 

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΙΤΙΕΣ

Ποιά είναι τα συμπτώματα του συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS);

Τα πιο συνηθισμένα σημάδια / συμπτώματα του συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών (πέρα από το μέγεθος των ωοθηκών που πιθανότατα θα δείξουν μεγαλύτερες μετά από υπέρηχο) περιλαμβάνουν:

Ακανόνιστες περιόδους: Ο ασυνήθιστος εμμηνορρυσιακός κύκλος περιλαμβάνει «χαμένες» περιόδους ή η παύση της περιόδου. Επίσης μπορεί να περιλαμβάνει περίοδο με υψηλότερες από το κανονικό ποσότητες αίματος.  

Αφύσικη ανάπτυξη μαλλιών / τρίχας: Είναι πιθανό να παρατηρήσετε υπερβολική ανάπτυξη τρίχας στο πρόσωπο ή τα χέρια, το στήθος και την κοιλιακή χώρα. Περίπου το 70% των ασθενών με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών διαπιστώνουν αφύσικη ανάπτυξη τριχών.

Ακμή: Το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών μπορεί να προκαλέσει ακμή ειδικά στην πλάτη, το στήθος και το πρόσωπο. Αυτή η ακμή μπορεί να συνεχιστεί και μετά την εφηβεία και να είναι δύσκολο να αντιμετωπιστεί.

Παχυσαρκία: Ένα ποσοστό ανθρώπων μεταξύ 40 και 80% που έχουν το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών δυσκολεύονται να διατηρήσουν ένα υγιές βάρος και ανεβαίνουν στην κατηγορία των παχύσαρκων. 

Σκούρο δέρμα: Η ασθενής με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών είναι πολύ πιθανό να παρατηρήσει πιο σκούρες νιφάδες δέρματος ειδικά στον λαιμό, τις μασχάλες, την περιοχή των γεννητικών οργάνων και κάτω από το στήθος. 

Λέπτυνση / αραίωση μαλλιών: Οι ασθενείς του συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών είναι πιθανό να διαπιστώσουν παραπάνω από το κανονικό απώλεια τριχών. 

Υπογονιμότητα: Το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών αποτελεί την πιο συνηθισμένη αιτία υπογονιμότητας των γυναικών. Ο οργανισμός δεν έχει ωορρηξία και αυτό οδηγεί σε δυσκολία σύλληψη παιδιού. 

Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών και καθόλου συμπτώματα, γίνεται;

Ναι, γίνεται! Είναι πιθανό μια ασθενής να έχει σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών αλλά καθόλου συμπτώματα. Στις περισσότερες περιπτώσεις η ασθενής δεν συνειδητοποιεί ότι έχει το σύνδρομο έως αρχίσει να προσπαθεί να μείνει έγκυος και δεν το καταφέρνει με συνέπεια να υποβληθεί σε εξετάσεις. Ένα σύμπτωμα που επίσης δεν οδηγεί άμεσα στη σκέψη του συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών είναι η ανεξήγητη απόκτηση έξτρα σωματικού βάρους. Είναι πιθανό επίσης σε κάποιους ασθενείς όλα τα συμπτώματα να είναι ήπια. 

Ποιά η κύρια αιτία εμφάνισης του συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών;

Η ακριβής αιτία εμφάνισης παραμένει άγνωστη. Υπάρχουν ενδείξεις / στοιχεία ότι παίζει ρόλο η γενετική προδιάθεση. Ωστόσο υπάρχει και μια σειρά άλλων αιτιών που μπορεί να οδηγήσουν στην εμφάνιση του συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών. Κι αυτοί είναι οι εξής:

Υψηλότερα επίπεδα των ανδρικών ορμονών που ονομάζονται ανδρογόνα. Όταν συμβαίνει αυτό οι ωοθήκες δεν απελευθερώνουν ωάρια και παράλληλα παρατηρούνται αφύσικοι κύκλοι περιόδου. Η μη κανονική ωορρηξία μπορεί να προκαλέσει και μικρά σακουλάκια με υγρό στις ωοθήκες. Τα υψηλότερα από το κανονικό επίπεδα ανδρογόνων προκαλούν και ακμή και υπερβολική ανάπτυξη τρίχας / μαλλιών. 

Αντίσταση στην ινσουλίνη. Όταν αυξάνονται τα επίπεδα ινσουλίνης οι ωοθήκες απελευθερώνουν ανδρικές ορμόνες (ανδρογόνα). Οι ανδρικές ορμόνες εμποδίζουν την ωορρηξία και οδηγούν σε άλλα συμπτώματα του συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών. Η ινσουλίνη βοηθάει το σώμα να παράγει γλυκόζη (σάκχαρα) και να τη χρησιμοποιεί ως ενέργεια. Η αντίσταση στην ινσουλίνη σημαίνει ότι το σώμα δεν χρησιμοποιεί / επεξεργάζεται σωστά την ινσουλίνη με συνέπεια τα υψηλά επίπεδα γλυκόζης ή διαβήτη στο αίμα. Δεν έχουν όλα τα άτομα με αντίσταση στην ινσουλίνη υψηλά επίπεδα γλυκόζης ή διαβήτη αλλά αυτή η κατάσταση μπορεί να οδηγήσει στον διαβήτη. Επίσης το υπερβολικό βάρος / παχυσαρκία μπορεί να οδηγήσει στην αντίσταση στην ινσουλίνη. Αυξημένα επίπεδα ινσουλίνης, ακόμα κι αν τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα είναι φυσιολογικά, μπορούν να αποτελέσουν ένδειξη αντίστασης στην ινσουλίνη. 

Φλεγμονή χαμηλής στάθμης: Άνθρωποι με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών έχουν την τάση να παρουσιάζουν χαμηλής στάθμης / έντασης φλεγμονές. Ο γιατρός μπορεί να πάρει δείγμα αίματος ώστε να μετρήσει τα επίπεδα της c-reactive πρωτεΐνης (CRP) και λευκών αιμοσφαιρίων που δείχνουν τα επίπεδα φλεγμονής στο αίμα. 

Μπορεί το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών να οδηγήσει σε αποβολή εμβρύου;

Μια γυναίκα που έχει σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS) έχει αυξημένες πιθανότητες για εμφάνιση συγκεκριμένων επιπλοκών στην εγκυμοσύνη αν και οι περισσότερες μπορούν να κυοφορήσουν επιτυχώς και δίχως προβλήματα. Επιπλοκές του συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών που σχετίζονται με την εγκυμοσύνη είναι:

• διαβήτης εγκυμοσύνης
• προεκλαμψία
• υψηλή αρτηριακή πίεση
• πρόωρη γέννα (πριν από την 37η εβδομάδα εγκυμοσύνης)
• γέννα με καισαρική εξαιτίας παχυσαρκίας 

Πως γίνεται διάγνωση του συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS);

Στις περισσότερες περιπτώσεις ο γιατρός θα διαγνώσει το σύνδρομο μετά από εξέταση αλλά και συζήτηση με τον ασθενή για τα συμπτώματα. Ενδέχεται να κάνει τεστ αίματος ή υπέρηχο για να γίνει πιο ακριβής η διάγνωση. Ο γιατρός θα:

• μιλήσει με τον ασθενή για τα συμπτώματα και το ιατρικό ιστορικό
• ρωτήσει για το οικογενειακό ιστορικό 
• ζυγίσει τον ασθενή και του πάρει δείγμα αίματος
• εξετάσει προσεκτικά τον ασθενή αναζητώντας και πιθανή υπερβολική ανάπτυξη (ή απώλεια) τρίχας, ακμή ή δερματικές δυσχρωμίες
• θα εξετάσει προσεκτικά την περιοχή της λεκάνης για να διαπιστώσει αν υπάρει άλλος λόγος αιμορραγίας
• θα κάνει τεστ αίματος για να ελέγξει τα επίπεδα γλυκόζης
• θα κάνει υπέρηχο για να δει τις ωοθήκες 
• θα ελέγξει την πυκνότητα της μήτρας και θα αναζητήσει άλλες πιθανές αιτίες αφύσικης αιμορραγίας

Πως θεραπεύεται το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS);

Ο γιατρός ενός ασθενούς με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών θα αποφασίσει για τη θεραπεία μετά την εξέταση και φυσικά εφόσον λάβει υπόψιν του αναλυτικά για τα συμπτώματα, το ιατρικό ιστορικό, άλλα πιθανά ιατρικά ζητήματα της ασθενούς η οποία θα απαντήσει και στην ερώτηση για το αν προτίθεται να μείνει έγκυος. Η θεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει είτε φάρμακα, είτε αλλαγές στον τρόπο ζωής, ακόμα και συνδυασμός των δύο. 

Αν η ασθενής δεν προτίθεται να μείνει έγκυος, η θεραπεία περιλαμβάνει:

Ορμονολογική αντισύλληψη: Οι επιλογές περιλαμβάνουν χάπια αντισύλληψης, επιθέματα, εμβόλια, δακτύλιο αιδοίου ή ενδημήτρια συσκευή. Η ορμονολογική αντισύλληψη βοηθάει να ρυθμιστεί ο εμμηνορυσιακός κύκλος, μερικοί τύποι μάλιστα βελτιώνουν και την ακμή ή την τριχοφυΐα. 

Φάρμακο για την ινσουλίνη: Η μετφορμίνη είναι ένα φάρμακο που χρησιμοποιείται για τον διαβήτη. Βοηθάει το σώμα να παράξει ινσουλίνη. Εφόσον η ινσουλίνη ελεγχθεί ασθενείς με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών βλέπουν βελτιώσεις στον εμμηνορυσιακό τους κύκλο. 

Φάρμακα για το μπλοκάρισμα των ανδρογόνων: Μερικά φάρμακα μπορούν να μπλοκάρουν τα ανδρογόνα. Αυτό βοηθάει και στο πρόβλημα της ακμής αλλά και τριχοφυΐα. 

Αλλαγές στον τρόπο ζωής: Η κατανάλωση πλούσιων σε θρεπτικά συστατικά τροφών και η διατήρηση ενός υγιεινού σωματικού βάρους μπορεί να έχει θετική επίδραση στα επίπεδα ινσουλίνης. 

Αν η ασθενής θέλει να μείνει έγκυος τώρα ή στο μέλλον, η θεραπεία περιλαμβάνει: 

Φάρμακα για να βοηθηθεί η ωορρηξία: Μια επιτυχημένη εγκυμοσύνη αρχίζει με την ωορρηξία. Συγκεκριμένα φάρμακα έχουν αποδειχθεί ότι προάγουν / βοηθούν την ωορρηξία σε ασθενείς με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών. Τα φάρμακα clomiphere και letrozole λαμβάνονται από το στόμα ενώ τα gonadotropins δίνονται με ένεση. 

Εγχείρηση: Μια χειρουργική επέμβαση μπορεί να βοηθήσει να επανέλθει η ωορρηξία αφού αποβάλλεται ο ιστός που βρίσκεται στις ωοθήκες και παράγει ανδρογόνα. Με νεότερα φάρμακα διαθέσιμα, όλο και πιο σπάνια γίνεται η συγκεκριμένη επέμβαση. 

Τεχνητή γονιμοποίηση: Αυτή είναι μία επιλογή για ασθενείς με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών όταν τα φάρμακα δεν βοηθούν στην ωορρηξία. Με τη διαδικασία αυτή γονιμοποιείται το ωάριο της ασθενούς με το σπέρμα του παρτενέρ της σε ένα ιατρικό εργαστήριο πριν μεταφερθεί στη μήτρα. 

Γιατρεύεται οριστικά το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών;

Παρότι δεν υπάρχει οριστική ίαση, ο γιατρός μπορεί να βοηθήσει ώστε να ελεγθούν πλήρως τα συμπτώματα. Οι επιδράσεις του συνδρόμου (PCOS) ίσως διαφοροποιηθούν καθώς περνάει ο καιρός. Ωστόσο οριστική θεραπεία του συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών δεν υπάρχει.

Είναι πιθανή μια εγκυμοσύνη με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών;

Ναι, γίνεται να υπάρξει εγκυμοσύνη σε άτομο με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών. Το σύνδρομο δυσκολεύει την εγκυμοσύνη αλλά δεν την καθιστά εντελώς αδύνατη. Μια ασθενής του συνδρόμου συλλαμβάνει πιο δύσκολα μωρό ενώ έχει περισσότερες πιθανότητες για εμφάνιση επιπλοκών. Ο γιατρός της κάθε ασθενούς είναι αρμόδιος για να συναποφασίσει μαζί της το ιδανικό προσωποποιημένο πλάνο θεραπείας και αντιμετώπισης της κατάστασης ώστε να επιτευχθεί εγκυμοσύνη και να είναι όσο πιο απροβλημάτιστη γίνεται. Η αντιμετώπιση πιθανώς να περιλαμβάνει φάρμακα ή ακόμα και τεχνητή γονιμοποίηση. 

Υπάρχει τρόπος να αποτραπεί η εμφάνιση του συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών;

Δεν υπάρχει κανένας επιστημονικά αποδεδειγμένος τρόπος που να εμποδίζει την εμφάνιση του συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών. Το μόνο που μπορεί να συμβεί είναι να γίνονται αργά και σταθερά βήματα μείωσης των συμπτωμάτων. Για παράδειγμα η πλούσια σε θρεπτικά συστατικά διατροφή, η τακτική άσκηση και η διατήρηση ενός σωστού σωματικού βάρους συνεισφέρουν στην αποφυγή των επιδράσεων του PCOS. 

Το σύνδρομο αυξάνει τις πιθανότητες για εμφάνιση άλλων ασθενειών;

Έρευνες έχουν δείξει ότι πράγματι οι ασθενείς με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS) είναι πιθανό να έχουν αυξημένες πιθανότητες για εμφάνιση άλλων ασθενειών όπως:

• διαβήτης
• υψηλή αρτηριακή πίεση
• καρδιακά νοσήματα
• ενδημήτρια υπερπλασία
• ενδομήτριο καρκίνο
• διαταρχές ύπνου όπως η υπνική άπνοια
• κατάθλιψη και ανησυχία / στρες

Η ζωή με το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών

Ένας από τους καλύτερους τρόπους να καταφέρει μια ασθενής του συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS) να έχει ποιοτική ζωή είναι η διατήρηση ενός υγιεινού σωματικού βάρους, μια πλούσια σε θρεπτικά συστατικά διατροφή και η τακτική άσκηση. Αυτές οι αλλαγές στον τρόπο ζωής επηρεάζουν τα επίπεδα των ορμονών και ρυθμίζουν τον εμμηνορυσιακό κύκλο και κάνουν ήπια τα συμπτώματα. 

Αν η ασθενής παρατηρεί και παραπάνω από το κανονικό τριχοφυΐα τότε καλό θα είναι να συζητήσει την κατάσταση με τον δερματολόγο ώστε να αντιμετωπιστεί όσο καλύτερα γίνεται αυτό το αισθητικό ζήτημα. Αναφορικά με την προσπάθεια για επίτευξη εγκυμοσύνης, περίπου μία στις 10 γυναίκες ζει με το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, συνεπώς αποτελεί μια αρκετά συνηθισμένη κατάσταση. 

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Το περιεχόμενο του παρόντος διαδικτυακού ιστοτόπου δεν αποτελεί και δεν μπορεί να εκληφθεί ως ιατρική συμβουλή, διάγνωση, θεραπεία ή υπόδειξη. Όλες οι πληροφορίες παρέχονται στους αναγνώστες από επαγγελματίες υγείας, αποκλειστικά και μόνο για ενημερωτικούς σκοπούς. Δεν υπάρχει καμία πρόθεση το περιεχόμενο αυτό να υποκαταστήσει την εξατομικευμένη ιατρική συμβουλή, διάγνωση, πρόγνωση ή θεραπεία.

Χώρος ζωής, σημείο φροντίδας #carespot